Η εποχή του πετρελαίου τελείωσε - ζήτω η εποχή του πετρελαίου!

-Ναι, κάτι έχουμε ακούσει για την "πράσινη ενέργεια", αλλά εμείς ως ΟΠΕΚ δεν πολυσκοτιζόμαστε για αυτά, αφού το πετρέλαιο είναι πολύ πιο αποδοτικό και ο κόσμος θα συνεχίσει να το προτιμά

Στην Ισπανία, μερικοί έχουν αρχίσει ακόμα και να ξηλώνουν τα φωτοβολταϊκά από τις στέγες τους, διότι τώρα που κόπηκαν οι επιδοτήσεις, δε συμφέρει πλέον να τα έχουν.

Την ίδια ώρα, διαβάσαμε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του oilprice που καταρρίπτει το μύθο ότι τάχα πάμε προς μια εποχή "πράσινης ενέργειας", και εξηγεί ότι ο κόσμος θα συνεχίσει να βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα για πολλά χρόνια ακόμα. Πριν δούμε το άρθρο, ένα γράφημα από το archaeopteryxgr:

Στο γράφημα βλέπουμε ότι η μόνη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας που όντως έχει χρήση και αξίζει είναι η υδροηλεκτρική, οι άλλες απλά υπάρχουν...για να επιδοτούνται (και γι' αυτό το ποσοστό τους είναι ασήμαντο). Για όσους δεν κατάλαβαν το γράφημα με την πρώτη, εξηγούμε ότι ναι μεν η "πράσινη ενέργεια" ανέβηκε (με πράσινο χρώμα στο πάνω γράφημα), αλλά αν δούμε το κάτω γράφημα, που εξηγεί τι σόι "πράσινη" ενέργεια χρησιμοποιείται, θα δούμε ότι η υδροηλεκτρική κυριαρχεί, και οι υπόλοιπες...σχεδόν δεν φαίνονται καν

Εδώ και το άρθρο του oilprice, που εξηγεί ότι

• Οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις στον κλάδο της ενέργειας για τα επόμενα χρόνια είναι πολλαπλάσιες (σχεδόν τριπλάσιες)  για τα ορυκτά καύσιμα, και λιγοστές για "πράσινη ενέργεια".
• Το πετρέλαιο δεν τελειώνει, αλλά η άνοδος της τιμής του σε δολάρια/γιεν/στερλίνες κτλ θα κάνει πολυ προσοδοφόρα τα κοιτάσματα μέσω fracking, τα κοιτάσματα της Αρκτικής (όπου ήδη σφάζονται οι ιμπεριαλιστές ποιος θα τα πρωτοπάρει), και άλλες τέτοιες "ανορθόδοξες" πηγές ενέργειας.

Don’t for a Second Imagine We’re Heading for an Era of Renewable Energy

Spoiler:

When it comes to energy and economics in the climate-change era, nothing is what it seems.  Most of us believe (or want to believe) that the second carbon era, the Age of Oil, will soon be superseded by the Age of Renewables, just as oil had long since superseded the Age of Coal.  President Obama offered exactly this vision in a much-praised June address on climate change.  True, fossil fuels will be needed a little bit longer, he indicated, but soon enough they will be overtaken by renewable forms of energy.

Many other experts share this view, assuring us that increased reliance on “clean” natural gas combined with expanded investments in wind and solar power will permit a smooth transition to a green energy future in which humanity will no longer be pouring carbon dioxide and other greenhouse gases into the atmosphere.  All this sounds promising indeed.  There is only one fly in the ointment: it is not, in fact, the path we are presently headed down.  The energy industry is not investing in any significant way in renewables.  Instead, it is pouring its historic profits into new fossil-fuel projects, mainly involving the exploitation of what are called “unconventional” oil and gas reserves.

The result is indisputable: humanity is not entering a period that will be dominated by renewables.  Instead, it is pioneering the third great carbon era, the Age of Unconventional Oil and Gas.

It’s true that ever more wind farms and solar arrays are being built, but here’s the kicker: investment in unconventional fossil-fuel extraction and distribution is now expected to outpace spending on renewables by a ratio of at least three-to-one in the decades ahead.

According to the International Energy Agency (IEA), an inter-governmental research organization based in Paris, cumulative worldwide investment in new fossil-fuel extraction and processing will total an estimated $22.87 trillion between 2012 and 2035, while investment in renewables, hydropower, and nuclear energy will amount to only $7.32 trillion. In these years, investment in oil alone, at an estimated $10.32 trillion, is expected to exceed spending on wind, solar, geothermal, biofuels, hydro, nuclear, and every other form of renewable energy combined.

 In addition, as the IEA explains, an ever-increasing share of that staggering investment in fossil fuels will be devoted to unconventional forms of oil and gas: Canadian tar sands, Venezuelan extra-heavy crude, shale oil and gas, Arctic and deep-offshore energy deposits, and other hydrocarbons derived from previously inaccessible reserves of energy.

Όλα αυτά βέβαια είναι ενδιαφέροντα, αλλά τα έχουμε ξαναδεί λίγο-πολύ. Το άρθρο του oil price όμως συνεχίζει, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στα ορυκτά καύσιμα, και πως έδωσαν στην βιομηχανική εποχή του καπιταλισμού την ενέργεια που χρειαζόταν για να μας φέρει εδώ που μας έφερε.

Με αφορμή λοιπόν το δεύτερο αυτό κομμάτι του άρθρου του oilprice, που θα το δούμε στη συνέχεια, ας πούμε και εμείς κάτι για το θέμα: 

Το πετρέλαιο (και το κάρβουνο πριν από αυτό) πολλαπλασίασαν την παραγωγική δυνατότητα της ανθρωπότητας. Δεν την αύξησαν απλώς, την πολλαπλασίασαν, σε βαθμό που σπάνια συναντούμε στην ανθρώπινη ιστορία.

Έτσι εξηγείται και η αύξηση του παραγόμενου πλούτου, η αύξηση του πληθυσμού της γης, κτλ. Η ανθρωπότητα βρήκε τεράστια κοιτάσματα, κάρβουνο και πετρέλαιο, που έκρυβαν μέσα τους ενέργεια χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Εμφανίστηκαν οι πρώτες μηχανές εσωτερικής καύσης, "και τα υπόλοιπα είναι ιστορία", όπως λένε και οι Αμερικάνοι, με τη βιομηχανική επανάσταση να δημιουργεί ασύγκριτα περισσότερο πλούτο από ποτέ άλλοτε (και τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής να τον κατανέμει πιο άνισα από ποτέ).

Τέλος πάντων, εμείς θα επικεντρωθούμε στη Μέση Ανατολή, που, όπως αποδείχθηκε, είναι η περιοχή που έχει τα μεγαλύτερα κοιτάσματα από το #1 εμπόρευμα του σύγχρονου ανθρώπινου πολιτισμού, το πετρέλαιο.

Πριν μερικές δεκαετίες, η περιοχή  ήταν μια υποανάπτυκτη έρημος - ξαφνικά όμως διαπίστωσαν ότι είχαν μεγάλα κοιτάσματα από ένα νέο καύσιμο, το πετρέλαιο, που ακόμα δεν είχαν καν συνειδητοποιήσει το τι μπορεί να κάνει.

Όταν βέβαια ανακαλύφθηκαν τα κοιτάσματα της Σαουδιής Αραβίας, όλοι ήξεραν ότι το πετρέλαιο άξιζε πολύ, αλλά ακόμα δεν είχαν αναπτύξει πλήρως τρόπους για να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τις δυνατότητες τους.

Ακόμα και τότε όμως ήξεραν ότι το καύσιμο αυτό θα μπορούσε να πολλαπλασιάσει 100 ή και 200 φορές την ανθρώπινη παραγωγικότητα, και δεν είναι τυχαίο ότι του δώθηκε το παρατσούκλι "μαύρος χρυσός", καθώς από όλα τα εμπορεύματα, ήταν αυτό που ξεχώριζε σε σημασία, και άρα μπορούσε να συγκριθεί ακόμα και με το χρυσό, το χρήμα της ανθρωπότητας ανά τους αιώνες.

Βέβαια, υπάρχει μία μεγάλη διαφορά μεταξύ του πετρελαίου και του χρυσού (ή μάλλον υπάρχουν πολλές, αλλά εμείς θα επικεντρωθούμε σε μία):

Ο χρυσός διαρκεί για πάντα, και η σημασία του ποτέ δε μπορεί να μηδενιστεί σε μια κοινωνία με ατομική ιδιοκτησία, που χρειάζεται χρήμα και ένα μέσο αποθήκευσης του ατομικού πλούτου που έχει συσσωρεύσει κάποιος και θέλει να τον αποταμιεύσει. Αντίθετα, το πετρέλαιο κάποτε θα τελειώσει (όχι τώρα όμως...).

Αυτό μη νομίζετε ότι δεν το ξέρουν οι πετρελαιάδες - οι περισσότεροι στη Δύση έχουν μάθει να τους θεωρούν "χαζούς". Εγώ θυμίζω τη γνωστή ρήση του προηγούμενου Εμίρη του Ντουμπάι, που έχει μείνει στην ιστορία:
"My grandfather rode a camel, my father rode a camel, I drive a Mercedes, my son drives a Land Rover, his son will drive a Land Rover, but his son will ride a camel"

Όπως βλέπετε, οι πετρελαιάδες το ξέρουν ότι έχουν κάτι πολύτιμο, που όλος ο κόσμος το θέλει, ή μάλλον το χρειάζεται. Και ξέρουν ότι ο πλούτος τους είναι εξασφαλισμένος για τώρα (εκτός και αν γίνει κάποια επανάσταση, που δεν το βλέπω, τουλάχιστον όχι στο άμεσο μέλλον). Ξέρουν όμως επίσης ότι ο πλούτος τους είναι περιορισμένος, και αν δεν προσέξουν, θα ξαναγυρίσουν στην προηγούμενη κατάσταση τους, να καβαλάνε καμήλες, όταν το πετρέλαιο τελειώσει.

Δν είναι χαζοί - και δεν είναι τυχαίο που το Ιράν, το Ιράκ και η Λιβύη ήθελαν να πληρώνονται σε κάτι άλλο εκτός από δολάρια για το πετρέλαιο τους, γιατί θέλουν να πληρώνονται σε κάτι που θα διατηρήσει την αξία του ώστε να έχουν λεφτά όταν θα τα χρειαστούν στο μέλλον, και όχι σε δολάρια που διαρκώςε πληθωρίζονται.

Είναι τυχαίο που η Σαουδική Αραβία κήρυξε εμπάργκο στην Αμερική το 1973, προκαλώντας την πετρελαική κρίση, όταν ο Νίξον κατάργησε τον κανόνα του χρυσού, και άρχισε να τυπώνει δολάρια που δεν αντιστοιχούσαν πλέον σε χρυσό; Είναι τυχαίο που και σήμερα η Σαουδική Αραβία αγοράζει χρυσό και δεν το πολυανακοινώνει κιόλας, όπως έχουμε δει σε παλιότερο άρθρο μας);

Οι πετρελαιάδες κατάλαβαν ότι αυτό που είχαν στο έδαφος τους ήταν πολύτιμο. Κανείς βέβαια δεν ήξερε πόσο πολύτιμο ήταν, και η ανθρωπότητα ακόμα και σήμερα βρίσκει νέους, ακόμα πιο αποδοτικούς τρόπους αξιοποίησης της ενέργειας που κρύβει μέσα του το πετρέλαιο.

Αλλά πάντως το πετρέλαιο ήταν φανερό ότι ήταν πολύτιμο. Αλλά οι πετρελαιάδες "καβαλούσαν καμήλες", όπως το έθεσε και ο Εμίρης του Ντουμπάι. Δεν είχαν λοιπόν την απαραίτητη τεχνογνωσία για να το αξιοποιήσουν μόνοι τους, ούτε τη στρατιωτική δύναμη για να το διαφυλάξουν.

Η Δύση (Αμερική) τα είχε όλα αυτά. Έτσι, οι πετρελαιάδες μετά χαράς έδωσαν το πετρέλαιο τους στη Δύση (Αμερική), και ως αντάλλαγμα πήραν στρατιωτική προστασία και δολάρια.

Αυτά τα δολάρια ήταν πολύ καλά για αυτούς, γιατί μέχρι τη δεκαετία του 1970 αντιστοιχούσαν σε χρυσό, δηλαδή σε κάτι που θα διατηρούσε την αξία του για πάντα (ακόμα και όταν το πετρέλαιο τελείωνε).

Και όχι μόνο αυτό, αλλά τα δολάρια αυτά μπορούσαν να τα δώσουν πίσω στην Αμερική, προκειμένου να αγοράσουν όλα τα βιομηχανικά προϊόντα και υπηρεσίες που παρήγαγαν οι βιομηχανίες των ΗΠΑ, χάρη στο πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής. Και πράγματι, οι Εμίρηδες κυκλοφορούσαν με ακριβά αυτοκίνητα, αεροπλάνα, ελικόπτερα, είχαν τα ομορφότερα υφάσματα και τα πιο εξελιγμένα ηλεκτρικά είδη, κτλ, κτλ, κτλ.

Ήταν λοιπόν μια φοβερή συμφωνία και για τους πετρελαιάδες, και για τη Δύση (δηλαδή την Αμερική, που τότε ήταν ξεκάθαρα ο #1 πελάτης του ΟΠΕΚ, μιας και είχε ξεκάθαρα τη μεγαλύτερη και την πιο ανταγωνιστική βιομηχανία, και παρήγαγε τα περισσότερα και τα καλύτερα εμπορεύματα)

Η Δύση έπαιρνε το πετρέλαιο που χρειαζόταν για να παράγει όλα αυτά που παρήγαγε, ενώ οι πετρελαιάδες έπαιρναν δολάρια, τα οποία μπορούσαν να τα μετατρέψουν είτε σε χρυσό για αποταμίευση, είτε σε αυτοκίνητα, ρολόγια, ρούχα, ηλεκτρικές συσκευές, κτλ για την καθημερινή του διαβίωση.

Σήμερα οι συνθήκες έχουν αλλάξει:

Η Δύση (Αμερική) εξακολουθεί και θέλει το πετρέλαιο, και εξακολουθεί να προσφέρει δολάρια ως αντάλλαγμα. Μόνο που τα δολάρια αυτά δεν τα πολυθέλουν οι πετρελαιάδες, (δες Σαντάμ, Αχμαντινεντάντ, Καντάφι), διότι δεν αντιστοιχούν άμεσα σε χρυσό, ούτε αντιστοιχούν σε πολλά εμπορεύματα, μιας και η βιομηχανική βάση της Δύσης έχει συρρικνωθεί.

Η αλήθεια είναι βέβαια ότι οι πετρελαιάδες μπορούν ακόμα να πάρουν χρυσό με τα δολάρια που εισπράττουν  -αλλά αν πάρουν όσο χρυσό θέλουν, τότε η τιμή θα ανέβει κατακόρυφα (διότι οι πετρελαιάδες "θα τινάξουν την μπάνκα στον αέρα", αγοράζοντας τόνους χρυσού, και η μεγάλη ζήτηση θα κρασάρει την αγορά). Επίσης, οι πετρελαιάδες μπορούν να ξοδέψουν τα δολάρια τους για να αγοράσουν πράγματα από την Κίνα (που είναι πλέον και ο #1 πελάτης τους παρεμπιπτόντως) και την ευρωζώνη.

Αλλά αυτό δε μπορεί να συνεχιστεί για πάντα. Αν ήταν έτσι, τότε απλά η Αμερική θα μπορούσε να τυπώνει δολάρια, να τα δίνει στους πετρελαιάδες, και να αγοράζει όσο πετρέλαιο θέλει χωρίς να παράγει τίποτα. Αν ήταν έτσι όμως, τότε γιατί η Αμερική έχει φτάσει στο σημείο να δηλητηριάζει το έδαφος της μέσω του fracking, ώστε να έχει δικό της πετρέλαιο; Αν δηλαδή το δολάριο δε θα πάθει τίποτα από τη συνεχόμενη εκτύπωση, όπως λένε μερικοί άμυαλοι (δυστυχώς ΚΑΙ από το χώρο της "αριστεράς"), τότε τι εμποδίζει την Αμερική από το να τυπώνει δολάρια και να εισάγει όσο πετρέλαιο γουστάρει, χωρίς να χρειάζεται να έχει δικά της κοιτάσματα;

Νομίζω δηλαδή ότι όλοι οι μεγάλοι παίκτες το ξέρουν ότι το δολάριο έχει φτάσει το τέρμα του ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, διότι πληθωρίζεται χωρίς όριο, και άρα είναι ακατάλληλο για μακροπρόθεσμη αποταμίευση. Όμως, οι πετρελαιάδες το ΘΕΛΟΥΝ αυτό το πράγμα, θέλουν δηλαδή να κάνουν μακροπρόθεσμη αποταμίευση.

Οπότε, προς το παρόν ξοδεύουν τα δολάρια τους αγοράζοντας χρυσό και χτίζοντας υποδομές (όλοι ξέρουμε για το κατασκευαστικό όργιο που γίνονται σε Ντουμπάι, Κατάρ, Σ. Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, κτλ), ώστε να προετοιμαστούν και αυτοί για ένα νέο νομισματικό σύστημα, που θα τους εξασφαλίζει ότι θα πληρώνονται σε κάτι σταθερό (δηλαδή σε χρυσό, και δευτερευόντως σε ευρώ, αν υλοποιηθεί το σχέδιο της ευρωζώνης)

---

Εδώ διαβάστε και το δεύτερο μέρος από το άρθρο του oilprice που αναφέραμε και πριν, και στο τέλος θα βρείτε και μερικά συνοδευτικά άρθρα με σημαντικές ενεργειακές εξελίξεις:

The First Carbon Era
The first carbon era began in the late eighteenth century, with the introduction of coal-powered steam engines and their widespread application to all manner of industrial enterprises. Initially used to power textile mills and industrial plants, coal was also employed in transportation (steam-powered ships and railroads), mining, and the large-scale production of iron.  Indeed, what we now call the Industrial Revolution was largely comprised of the widening application of coal and steam power to productive activities.  Eventually, coal would also be used to generate electricity, a field in which it remains dominant today.

This was the era in which vast armies of hard-pressed workers built continent-spanning railroads and mammoth textile mills as factory towns proliferated and cities grew.  It was the era, above all, of the expansion of the British Empire.  For a time, Great Britain was the biggest producer and consumer of coal, the world’s leading manufacturer, its top industrial innovator, and its dominant power -- and all of these attributes were inextricably connected.  By mastering the technology of coal, a small island off the coast of Europe was able to accumulate vast wealth, develop the world’s most advanced weaponry, and control the global sea-lanes.

The same coal technology that gave Britain such global advantages also brought great misery in its wake.  As noted by energy analyst Paul Roberts in The End of Oil, the coal then being consumed in England was of the brown lignite variety, “chock full of sulfur and other impurities.”  When burned, “it produced an acrid, choking smoke that stung the eyes and lungs and blackened walls and clothes.”  By the end of the nineteenth century, the air in London and other coal-powered cities was so polluted that “trees died, marble facades dissolved, and respiratory ailments became epidemic.”

For Great Britain and other early industrial powers, the substitution of oil and gas for coal was a godsend, allowing improved air quality, the restoration of cities, and a reduction in respiratory ailments.  In many parts of the world, of course, the Age of Coal is not over.  In China and India, among other places, coal remains the principal source of energy, condemning their cities and populations to a twenty-first-century version of nineteenth-century London and Manchester.

The Second Carbon Era
The Age of Oil got its start in 1859 when commercial production began in western Pennsylvania, but only truly took off after World War II, with the explosive growth of automobile ownership.  Before 1940, oil played an important role in illumination and lubrication, among other applications, but remained subordinate to coal; after the war, oil became the world’s principal source of energy.  From 10 million barrels per day in 1950, global consumption soared to 77 million in 2000, a half-century bacchanalia of fossil fuel burning.

Driving the global ascendancy of petroleum was its close association with the internal combustion engine (ICE).  Due to oil’s superior portability and energy intensity (that is, the amount of energy it releases per unit of volume), it makes the ideal fuel for mobile, versatile ICEs.  Just as coal rose to prominence by fueling steam engines, so oil came to prominence by fueling the world’s growing fleets of cars, trucks, planes, trains, and ships.  Today, petroleum supplies about 97% of all energy used in transportation worldwide.

Oil’s prominence was also assured by its growing utilization in agriculture and warfare.  In a relatively short period of time, oil-powered tractors and other agricultural machines replaced animals as the primary source of power on farms around the world.  A similar transition occurred on the modern battlefield, with oil-powered tanks and planes replacing the cavalry as the main source of offensive power.

These were the years of mass automobile ownership, continent-spanning highways, endless suburbs, giant malls, cheap flights, mechanized agriculture, artificial fibers, and -- above all else -- the global expansion of American power.  Because the United States possessed mammoth reserves of oil, was the first to master the technology of oil extraction and refining, and the most successful at utilizing petroleum in transportation, manufacturing, agriculture, and war, it emerged as the richest and most powerful country of the twenty-first century, a saga told with great relish by energy historian Daniel Yergin in The Prize.  Thanks to the technology of oil, the U.S. was able to accumulate staggering levels of wealth, deploy armies and military bases to every continent, and control the global air and sea-lanes -- extending its power to every corner of the planet.

However, just as Britain experienced negative consequences from its excessive reliance on coal, so the United States -- and the rest of the world -- has suffered in various ways from its reliance on oil.  To ensure the safety of its overseas sources of supply, Washington has established tortuous relationships with foreign oil suppliers and has fought several costly, debilitating wars in the Persian Gulf region, a sordid history I recount in Blood and Oil.

---
Διάφορες ενεργειακές εξελίξεις:

• Στην Αγγλία, δεν περνάει πλέον ούτε μια μέρα (κυριολεκτικά), που να μην έχουμε ειδήσεις και ρεπορτάζ για το fracking, με τους κατοίκους να αντιδρούν για τη μόλυνση του εδάφους, να ανησυχούν για τη μόλυνση του νερού, κτλ, αλά την κυβέρνηση να επιμένει. Ο Κάμερον έγραψε μέχρι και προσωπικό άρθρο (!) στη συντηρητική Telegraph υπέρ του fracking. Οι λαοί στην ευρωζώνη δεν έχουν πάρει χαμπάρι σχεδόν τίποτα από όλα αυτά, διότι η ευρωζώνη δεν ασχολείται με το fracking, θεωρώντας προφανώς ότι θα μπορεί στο μέλλον να αγοράζει φθηνή ενέργεια από Ρωσία-ΟΠΕΚ, με το ευρώ να είναι το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Αν το καταφέρει, αυτό, γιατί να δηλητηριάσει με χημικά το έδαφος της;
• Στην Αμερική, το fracking δημιουργεί μόλυνση του νερού, του εδάφους, κτλ, αλλά και...έλλειψη νερού σε κάποιες περιοχές, διότι το fracking δε χρειάζεται μόνο χημικές ουσίες, αλλά και μπόλικο νερό. Όπου αυτό δεν υπάρχει, φέρνουν νερό από αλλού, ή αρπάζουν όλο το νερό της περιοχής, με αποτέλεσμα οι πηγές να εξαντλούνται.
• Όλα αυτά έχουν και μια ενδιαφέρουσα "παρενέργεια", με πολλές περιοχές που είναι κοντά σε κοιτάσματα shale gas να υποβαθμίζονται, και τα σπίτια και τα χωράφια να χάνουν την αξία τους, καθώς κανένας δε θέλει να ζει κοντά στα χημικά του fracking, που αποδεδειγμένα είναι βλαβερά.
• Στην Ελλάδα, ο Μπόμπολας άρπαξε και ένα κοίτασμα λιγνίτη, και ετοιμάζεται να μπει [και] στην παραγωγή ρεύματος. Παράλληλα , προχωρά η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, αλλά και οι νέες αυξήσεις στην τιμή του ρεύματος, που πλέον είναι απανωτές και δεν τις προλαβαίνουμε (θυμίζω ότι σε μαγάλο βαθμό οφείλονται στην επιδότηση της "πράσινης ενέργειας").