Οι παλιότεροι αναγνώστες θα θυμούνται ότι έχουμε ξαναδεί το θέμα σε σειρά άρθρων, με τη γη να εξαγοράζεται ή και να αρπάζεται ωμά από κράτη και πολυεθνικές. Έως τώρα βέβαια, η τάση αυτή ήταν πιο έντονη σε χώρες της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής, κτλ (ειδικά στην Αφρική είχαμε δει και περιπτώσεις όπου τα κράτη ξεπούλαγαν -λόγω φτώχειας- στην Κίνα ή αλλού ένα σωρό αγροτικές εκτάσεις. Η Κίνα διασφάλιζε έτσι ότι θα έχει τρόφιμα, και τα κράτη αυτά έπαιρναν μερικά δολάρια για να επιβιώσουν προσωρινά, χάνοντας όμως τη γη τους για το μέλλον).
Πρόσφατα το Spiegel δημοσίευσε ένα άρθρο που κίνησε το ενδιαφέρον μας για το θέμα, με τη Deutche Bank να κατηγορείται...στο Βιετνάμ (!) για "αρπαγή γης", όπως ονομάζεται αυτή η πρακτική, και πολλούς Βιετναμένους να αναγκάζονται να μεταναστεύουν, αφού μια χούφτα ντόπιοι και ξένοι τσιφλικάδες και μεγάλες εταιρίες έχουν αρπάξει σχεδόν όλη τη γη, με τη βοήθεια τραπεζών όπως η Deutche Bankμ που τους δίνουν -με το αζημίωτο προφανώς- δάνεια για να πραγματοποιήσουν αγορές και επενδύσεις.
Η γη περνάει και αυτή στα χέρια μονοπωλίων και ολιγοπωλίων, εκτοπίζοντας τους μικροκαλλιεργητές. Η τάση είναι ξεκάθαρη [και] εκεί: Λίγοι καπιταλιστές ελέγχουν τα πάντα, και οι υπόλοιποι δουλεύουν για αυτούς με άθλιες συνθήκες εκμετάλλευσης.
Μην περιμένετε την "επιστροφή του μικροκαλλιεργητή", η γη έχει ήδη περάσει στα χέρια "λίγων και εκλεκτών", και η μόνη διέξοδος που απομένει για το μέλλον είναι να τους πολεμήσουμε, να τους ανατρέψουμε, και να πάρουμε πίσω και τη γη, και την εξουσία τους, ώστε η γη να καλλιεργείται από την εργαζόμενη πλειοψηφία, με βάση τα συμφέροντα της εργαζόμενης πλειοψηφίας, απαλλαγμένη από όσους τώρα την εκμεταλλεύονται άγρια.
Με αφορμή αυτό, αναδημοσιεύουμε μερικά αποσπάσματα από ένα παλιότερο άρθρο της guardian που είχαμε μεταφράσει στα ελληνικά πριν λίγα χρόνια για το θέμα:
Σταματήστε την παγκόσμια αρπαγή γης
Η γη είναι τώρα ένα από τα πιο hot προϊόντα στην παγκόσμια αγορά.
[...]
Σε έναν κόσμο όπου η εμπορευματοποίηση των πόρων έχει γίνει ο κανόνας, δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι οι κοινότητες χάνουν τα πολυτιμότερα περιουσιακά τους στοιχεία από τον εκάστοτε πλειοδότη. Ο μπαμπούλας ενός πεινασμένου κόσμου χρησιμοποιείται για να ωθήσει την ημερήσια διάταξη την βιομηχανική γεωργία, αλλά στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος της γης χρησιμοποιείται για την παραγωγή ζωοτροφών και αγροκαυσίμων, καθώς και για κερδοσκοπία επί της γης, παρά για καλλιέργειες τροφίμων. Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για την απόκτηση γης δείχνει ότι μόνο το 37% αυτής της γης χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια τροφίμων.
Η γη έχει γίνει ένα από τα πιο καυτά προϊόντα στην παγκόσμια αγορά, ιδιαίτερα στην υποσαχάρια Αφρική, όπου το 70% της παγκόσμιας αρπαγής πραγματοποιήθηκε το διάστημα 2006 - 2009, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Οι αγοραστές προτιμούν εκτάσεις που είναι εύκολο να αποκτήσουν και αρκετά εύφορες, με πρόσβαση σε υδάτινους πόρους. Δεδομένου ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις επιθυμούν άμεσες ξένες επενδύσεις στη φαύλη επιδίωξη της στενής έννοιας του όρου «οικονομική ανάπτυξη», η βέλτιστη συναλλαγή σχεδόν πάντα είναι σε βάρος των μικρών αγροτών.
Οι μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις θεωρούνται οικονομικά «αναποτελεσματικές», επειδή αυτά που παράγουν τρέφουν τις κοινότητές τους και όχι την παγκόσμια αγορά (σ.σ. δηλαδή λειτουργούν με βάση σχέσεις παραγωγής που δεν είναι αρκετά ανεπτυγμένες για τον ανεπτυγμένο καπιταλισμό, που έχει προωθήσει την αγοραία αντίληψη - τα πάντα δηλαδή αγοράζονται και πουλιούνται στην αγορά, ώστε να υπάρχει συναλλαγή και κέρδος για τον εκάστοτε καπιταλιστή).
Στην πατρίδα μου, την Βραζιλία, είδαμε τα καταστροφικά αποτελέσματα αυτού του γεωργικού μοντέλου ανάπτυξης μεγάλης κλίμακας, όπου το 50% της γεωργικής παραγωγής είναι σόγια και ζαχαροκάλαμα, για τη διατροφή των ζώων και για τα αυτοκίνητα, όχι για τους ανθρώπους. Η Βραζιλία ανέβηκε από το 8% στο 35% του παγκόσμιου εμπορίου στη σόγια κατά τη δεκαετία του 2005, αλλά αυτό έγινε σε βάρος της αποψίλωσης των δασών του Αμαζονίου, τον εκτοπισμό των παραδοσιακών κοινοτήτων και μια μαζική εγκατάλειψη της υπαίθρου προς τις αστικές παραγκουπόλεις. Ωστόσο, είναι η μικρή γεωργία που τροφοδοτεί τη Βραζιλία με το 60% των τροφίμων που καταναλώνονται σε εθνικό επίπεδο να προέρχεται από οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, σύμφωνα με τη γεωργικής απογραφή του 2006.
Αναπόσπαστο κομμάτι αυτού το προβλήματος είναι η εμπορευματοποίηση της γης, η οποία απορρέει από το νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης που οδηγεί τη χάραξη πολιτικής. Η ίδια η αρχιτεκτονική της παρούσας παγκόσμιας διακυβέρνησης και του οικονομικού συστήματος θα πρέπει να αμφισβητηθεί και να μεταρρυθμιστεί. Ήρθε η ώρα να επανεπενδύσουμε στο είδος της γεωργίας που όντως τροφοδοτεί πραγματικά τους ανθρώπους. Η αντίληψη ότι οι μικροί αγρότες είναι αντιπαραγωγικοί τους καθιστά "αόρατους". Η συνεισφορά τους στις κοινότητές τους και την τοπική ανάπτυξη δεν αναγνωρίζεται και διαρκώς σφίγγουν το ζωνάρι, κάθε φορά κι από λίγο.
Οι ακτιβιστές για το δικαίωμα στη γη εδώ στο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ ζητούν η παγκόσμια γεωργία να λειτουργεί για τους ανθρώπους, υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα στη διατροφή, τη στήριξη της αγροτικής μεταρρύθμισης που αναγνωρίζει εθιμικά δικαιώματα και επενδύει σε μικρής κλίμακας παραγωγή. Απαιτούμε οι κυβερνήσεις μας να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι σε εμάς, τους πολίτες τους. Οι ανάγκες μας θα πρέπει να είναι αυτές που οδηγούν τις ενέργειές τους, και όχι μια δονκιχωτική αναζήτηση για μεγάλες εταιρικές αποδόσεις των επενδύσεων που έχουν λίγες πιθανότητες σίτισης των φτωχών του κόσμου. (σ.σ. βέβαια αυτή η έκκληση είναι μάλλον ουτοπική, ζητώντας να επιστρέψουμε πίσω σε μια λιγότερο ανεπτυγμένη φάση του καπιταλισμού. Αυτό δεν πρόκειται να το δεχτούν οι καπιταλιστές - ούτε έχει ιδιαίτερο νόημα. Αντί για εκκλήσεις λοιπόν για να κάνουμε ένα βήμα προς τα πίσω, θα πρέπει να κάνουμε ένα βήμα εμπρός, με το να ξεφορτωθούμε τους καπιταλιστές και να εφαρμόσουμε την κοινοκτημοσύνη [και] στη γη, προκειμένου όντως να δουλέψουν και να τραφούν όλοι εμείς που όντως παράγουμε, χωρίς τα παράσιτα που ζουν από τον κόπο μας, αφήνοντας εμάς να ψοφάμε από την πείνα)
Σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική έρευνα, στην Ευρώπη τεράστιες εκτάσεις γης καταλήγουν σε μεγάλες εταιρείες, σε κερδοσκόπους, σε πλούσιους ξένους αγοραστές και συνταξιοδοτικά ταμεία όπως ακριβώς και στις αναπτυσσόμενες χώρες,.
Κινέζικες εταιρείες, κρατικά κεφάλαια από τη Μέση Ανατολή, hedge funds, ρώσοι ολιγάρχες και μεγάλες επιχειρήσεις του αγροτικού τομέα έχουν εντείνει την τελευταία δεκαετία τις προσπάθειες τους για αγορά γης, σε μια διαδικασία που,όπως αναφέρεται στη μελέτη, είναι πλέον εντελώς ασύμφορο στους απλούς ανθρώπους να ζήσουν σαν γεωργοί και έτσι γεωργική παραγωγή και ιδιοκτησία αγροτικής γης συγκεντρώνεται στα χέρια λίγων.
Σύμφωνα με μία έρευνα του Transnacional Institute (TNI) for European Coordination, της Via Campesina και άλλους http://www.eurovia.org/IMG/pdf/Land_in_Europe.pdf, τα μισά γεωργικά εδάφη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανήκουν σήμερα στο 3% των μεγάλων εταιρειών, με πάνω από 100 εκτάρια.
Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, η ιδιοκτησία της γης είναι τόσο άνιση όσο στη Βραζιλία, την Κολομβία και τις Φιλιππίνες.
Ενώ οι μικροκαλλιεργητές εγκαταλείπουν τη γη τους εδώ και δεκαετίες, οι κερδοσκόποι και οι παραγωγοί των αγροτικών επιχειρήσεων ιδιοποιούνται τεράστιες εκτάσεις γης, σύμφωνα με αυτή την πολυσέλιδη μελέτη.
Αυτό το βλέπουμε να γίνεται ευρύτατα στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, όπως υποστηρίζουν οι 25 συγγραφείς της μελέτης,από 11 χώρες.
Στην Ουκρανία, 10 γίγαντες της βιομηχανίας μεταποίησης αγροτικών προϊόντων ελέγχουν σήμερα περίπου 2,8 εκατομμύρια εκτάρια.
Ένας ολιγάρχης, από μόνος του, κατέχει πάνω από 500.000 εκτάρια. Κινεζικές εταιρείες έχουν εξαπλωθεί παντού στη Βουλγαρία και εταιρείες από τη Μέση Ανατολή είναι σήμερα μεγαλοπαραγωγοί στη Ρουμανία.
Επιταχύνεται η συγκέντρωση της ιδιοκτησίας της γης. Στη Γερμανία, 1,2 εκατομμύρια γεωργικές εκμεταλλεύσεις το 1966-67 έγιναν 299.100 το 2010. Από αυτές, οι κάτω από 2 εκτάρια μειώθηκαν από 123.670 εκτάρια το 1990, σε μόλις 20.110 το 2007.
Στην Ιταλία, 33000 γεωργικές εκμεταλλεύσεις κατέχουν σήμερα 11 εκατομμύρια εκτάρια, ενώ στη Γαλλία περισσότερα από 60.000 εκτάρια γεωργικής γης χάνονται κάθε χρόνο για να γίνουν δρόμοι, υπεραγορές και την επέκταση των πόλεων.
Στην Ανδαλουσία, στην Ισπανία, ο αριθμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μειώθηκε πάνω από τα δύο τρίτα και ήταν λιγότερο από 1 εκατομμύρια το 2007. Το 2010, το 2% των γαιοκτημόνων κατείχαν τα μισά εδάφη.
Η έρευνα δεν έγινε στην Αγγλία, η οποία εμφανίζει από τα μεγαλύτερα ποσοστά συγκέντρωσης της γης στον κόσμο, με το 70% του συνόλου της γης, σύμφωνα με τους ερευνητές να το κατέχει μόνο το 1% του πληθυσμού.
“Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου τάση συγκέντρωσης της γης στα χέρια λίγων και αντανακλά μια τρομακτική αύξηση της αρπαγής της γης. Αυτό επιδείνωσε την υφιστάμενη κατάσταση όπου πολλοί νέοι άνθρωποι,που θα ήθελαν να παραμείνουν στις καλλιέργειες τους ή να ξεκινήσουν να εργάζονται στη γεωργία, δε καταφέρνουν να τις διατηρήσουν ή να έχουν πρόσβαση στη γη”,δήλωσε ο καθηγητής Δρ Jan Douwe van der Ploeg του Πανεπιστημίου του Wageningen, και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Οι συντάκτες της μελέτης υποστηρίζουν ότι αυτή η αρπαγή της γης προωθήθηκε από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), που κάθε χρόνο μοιράζει το ένα τρίτο του συνόλου των επιδοτήσεων της ΕΕ, αλλά τα κονδύλια αυτά καταλήγουν στις μεγάλες γεωργικές επιχειρήσεις.
“Στην Ιταλία, το 2011, το 18% του συνόλου των επιδοτήσεων της ΚΑΠ κατέληξαν στο 0,29% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και στο 0,0001 από αυτές, δηλαδή 150 αγροτικές εταιρείες το 6% των αγροτικών επιδοτήσεων.
Στην Ισπανία, το 75% του συνόλου των επιδοτήσεων πήγε στο 16% των μεγάλων παραγωγών. Στην Ουγγαρία, το 2009, το 8 .6% του συνόλου των γεωργικών εκμεταλλεύσεων πήρε το 72% των επιδοτήσεων”, λέει ο Van der Ploeg.
Για το τέλος, αντί για επιδόρπιο, πάρτε κάτι από τα περίφημα γαλλικά κρασιά, με τα σατό και τους αμπελώνες της Γαλλίας να αγοράζονται από...Κινέζους κροίσους ή/και μεγάλες εταιρίες:
Κινέζοι Κροίσοι αγοράζουν ολόκληρους αμπελώνες με «σατό» στη Γαλλία
Πώς αλλάζουν οι καιροί... Ο διάσημος οίκος δημοπρασιών Christie's ανοίγει την πρώτη κτηματομεσιτική εταιρεία στον κόσμο για πλούσιους Κινέζους που δεν θέλουν απλώς να αγοράζουν τα καλύτερα γαλλικά κρασιά, αλλά ολόκληρους αμπελώνες!
Από τα 35 Σατώ με αμπελώνες που πουλήθηκαν στην Βουργουνδία το 2011, τα 21 τα αγόρασαν Κινέζοι. Και από τα 37 που πουλήθηκαν πέρυσι, τα 23 κατέληξαν σε κινεζικά χέρια.Σύμφωνα με την ένωση που εκπροσωπεί τα οινοποιεία του Μπορντό, η αύξηση που καταγράφηκε την περασμένη χρονιά ήταν 2% σε όγκο και 10% σε αξία και οφείλεται κυρίως στην αύξηση του αγοραστικού ενδιαφέροντος από την Κίνα.Οι καταναλωτές αυτοί μαζί με μια άλλη εξίσου δυναμική ομάδα από το Χονγκ Κονγκ αγοράζουν 71 εκατομμύρια μπουκάλια το χρόνο και αντιπροσωπεύουν μια δυναμική, ανερχόμενη αγορά.«Στην αρχή βλέπαμε όλο και περισσότερους Κινέζους να έρχονται και να ζητούν να δοκιμάσουν και να μάθουν για το γαλλικό κρασί, αλλά τα τελευταία τρία- έσσερα χρόνια εμπλέκονται πιο επιχειρηματικά στον τομέα», λέει στο BBC ο διευθυντής ενός από τους πιο διάσημους αμπελώνες της περιοχής του Σεντ-Εμιλιόν.Κάποιοι Γάλλοι ενοχλούνται. Η πώληση πέρυσι ενός αμπελώνα της Βουργουνδίας σε έναν Κινέζο εκατομμυριούχο των καζίνο προκάλεσε κατακραυγή από τους ντόπιους, που λένε ότι απειλείται η πολιτισμική κληρονομιά τους.Αλλά σύμφωνα με τους ειδικούς, η πεποίθηση ότι όλοι οι αμπελώνες του Μπορντώ ανήκουν σε ιδιώτες είναι μύθος. Δεν είναι λίγοι όσοι ανήκουν σε ασφαλιστικές εταιρείες, ή σε απρόσωπες πολυεθνικές.
No comments:
Post a Comment