Τέλος πάντων, εδώ θα επικεντρωθούμε στην περίπτωση της "μακρινής" Ιαπωνίας, που όμως παρουσιάζει ενδιαφέρον γιατί καταρρίπτει το μύθο ότι τάχα "όλα είναι θέμα νομίσματος", και άρα "αν μπορούσαμε να τπυώσουμε το δικό μας νόμισμα όλα τα προβλήματα θα λύνονταν μονομιάς". Αυτό δεν ισχύει, ούτε καν για μια χώρα όπως η Ιαπωνία, που έχει πολύ μεγαλύτερη παραγωγική βάση από την Ελλάδα, πόσο μάλλον για εδώ (έστω και αν όντως το νόμισμα παίζει σημαντικό ρόλο, που θα τον δούμε και αυτόν ποιος είναι).
H παραπάνω εικόνα είναι από την πόλη Ηitachi της Ιαπωνίας, και δείχνει ένα από τα πολλά εγκαταλελειμμένα βιομηχανικά κτίρια που υπάρχουν πλέον εκεί. Εμείς εδώ στην Ελλάδα είμαστε νομίζω πολύ εξοικειωμένοι με τέτοιου είδους εικόνες, διότι υπάρχουν πολλά τέτοια κτίρια εδώ, αλλά πολλοί δε γνωρίζουν ότι υπάρχει αυτό το φαινόμενο και σε μια τεχνολογικά προηγμένη και ανταγωνιστική χώρα όπως η Ιαπωνία.
Να όμως που υπάρχει, έστω σε μικρότερη κλίμακα απ' ότι εδώ, και αυτή είναι τελικά η ατία για την παρακμή της Ιαπωνίας. Ας δούμε και ένα σχετικό άρθρο των New York Times για την πόλη Hitachi, που το θεωρώ πολύ αποκαλυπτικό, και μου έδωσε και την ιδέα να ψάξω να βρω τη φωτογραφία αυτή, και μετά σχολιάζουμε παραπέρα:
Hitachi’s Revival Isn’t So Good for the City of Hitachi
“Closing plants in Japan is a big deal, and we don’t take cutbacks lightly,” Hiroaki Nakanishi, Hitachi’s president and chief executive, said in a year-end interview in Tokyo. “But to return to growth, we have to cut loose what doesn’t bring profit. We have to be decisive.”…Above all, the high costs of operating in Japan, made worse by a strong yen, weighs heavily on exporters’ finances. In the year through March 2012, Panasonic, Sony and Sharp lost a combined $19 billion….Νομίζω ότι αυτό το άρθρο μπαίνει "στην καρδιά του προβλήματος" για την Ιαπωνία. Η χώρα αυτή είχε κάποτε μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα, χάρη σε ένα σωρό μεγάλες εταιρίες, κυρίως τεχνολογικές, που έκαναν πάμπολλες εξαγωγές σε ολόκληρη τη Δύση.
Hitachi’s only department store closed in late 2008. The city lost all its movie theaters. Its drinking district, Saiwaicho — which translates to happy town — was largely deserted one recent weeknight. A tall Christmas tree — sponsored by Hitachi, according to its plaque — stood alone in an empty square.
Όμως, η Ιαπωνία έκανε πολλά και μεγάλα "ανοίγματα", που δεν της βγήκαν.
Ένας σημαντικός λόγος ήταν η άνοδος της Κίνας, που ώθησε πολλές Ιαπωνικές εταιρίες να μεταφέρουν εκεί τα εργοστάσια τους, ώστε να έχουν μικρότερο εργατικό κόστος.
Ένας δεύτερος λόγος ήταν ότι η Κίνα άρχισε να φτιάχνει και δικά της ηλεκτρονικά, που ίσως να μην ήταν τόσο καλά και ποιοτικά όσο τα Ιαπωνικά, αλλά πάντως ήταν πολύ φθηνότερα, και περιόρισαν κατά πολύ τις πωλήσεις και τα κέρδη των Ιαπωνικών εταιρίων.
Ένας τρίτος λόγος ήταν ότι οι Ιαπωνικές εταιρίες δεν πολυκατάφεραν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις στην τεχνολογία. Όχι ότι τους έλειπε η τεχνογνωσία (κάθε άλλο), αλλά ενώ πχ η Apple έβγαζε to Ιphone, η Sony "πάτωσε" στα smartphones (δηλαδή η Sony ναι μεν είχε την τεχνογνωσία για να φτιάξει το Iphone, το Ipad, ή ξέρω και εγώ τι άλλο, ΔΕΝ το έφτιαξε, το έφτιαξαν άλλοι, με αποτέλεσμα η Sony, και γενικά οι Ιαπωνικές εταιρίες, να χάσουν έδαφος στις διεθνείς αγορές).
Ένας τέταρτος παράγοντας που αποτέλεσε το "τελειωτικό χτύπημα", ήταν η Φουκοσίμα, που όχι μόνο προκάλεσε άμεση ζημιά στην περιοχή, αλλά ανάγκασσε την Ιαπωνία να κλείσει τα πυρηνικά της εργοστάσια (όλα τους), και να αυξήσει τις εισαγωγές της σε ορυκτά καύσιμα, κάτι που επιβάρυνε πολύ τον -ήδη ελλειμματικό- προυπολογισμό της.
Αυτό βέβαια δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η Ιαπωνία δεν έχει μεγάλες και κερδοφόρες επιχειρήσεις, ή ότι δεν έχει πολύτιμη τεχνογνωσία σε ένα σωρό τομείς (υψηλή τεχνολογία, πυρηνική ενέργεια, κτλ) ώστε να παράγει πλούτο στο μέλλον.
Ίσα-ίσα που η Ιαπωνία έχει τέτοια πράγματα - απλά τα έχει σε μικρότερο βαθμό απ' ότι πριν. Και το χειρ΄τοερο είναι ότι η Ιαπωνία έχει συσσωρεύσει πλέον μεγάλο χρέος, που κυρίως βέβαια δεν το χρεωστάει σε ξένους πιστωτές, αλλά...στο λαό της (πχ η Ιαπωνία έχει αναγκάσει τα ασφαλιστικά ταμεία των εργαζομένων να αογράσουν Ιαπωνικά ομόλογα, παίρνοντας πίστωση από τους δικούς της εργάτες).
Το χρέος αυτό δεν μπορεί να αποπληρωθεί, διότι την πίστωση αυτή η Ιαπωνία έχει ξεκινήσει να την παίρνει όταν ακόμα τα πήγαινε καλά στις διεθνείς αγορές, με σκοπό να βελτιωθεί ακόμα περισότερο, ή να καλύψει το χαμένο έδαφος στη "μάχη της ανταγωνιστικότητας", κάνοντας επενδύσεις. Οι επενδύσεις όμως αυτές ΔΕΝ της βγήκαν, και τα ελλείμματα συσσωρεύονται ακόμα περισσότερο.
Αν παρατηρήσετε τώρα το άρθρο των New York Times που παραθέσαμε παραπάνω, θα δείτε ότι σύμφωνα με τις Ιαπωνικές εταιρίες, "το γιεν έχει υπερβολικά υψηλή ισοτιμία", και ζητούν να πληθωριστεί για να γίνουν πιο ανταγωνιστικές οι εξαγωγές της.
Αυτό πλέον ακούγεται σαν ανέκδοτο, διότι έτσι κι αλλιώς η Ιαπωνία τυπώνει γιεν εδώ και χρόνια, ώστε να καλύψει τα ελλείμματα της, και να ρίξει το γιεν ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές οι εξαγωγές της (διότι αν πληθωριστεί το νόμισμα θα πέσουν οι μισθοί των εργατών που πληρώνονται σε αυτό - είναι το ίδιο πράγμα που θέλουν να κάνουν όλα τα κράτη, και η Ελλάδα).
Το πρόβλημα είναι ότι η υποτίμηση αυτή δεν ήταν αρκετή για να αυξήσουν τις πωλήσεις των Ιαπωνικών προιόντων σε τόσο μεγάλο βαθμό ώστε να αυξηθούν τα κέρδη των εταιριών ==> Οπότε τώρα ζητούν ακόμα περισσότερη υποτίμηση!
Πράγματι, η νέα κυβέρνηση της Ιαπωνίας αποφάσισε...να διπλασιάσει τη νομισματική βάση της χώρας (δηλαδή την ποσότητας των γιεν)
Όλα αυτά ακούγονται ωραία, και έως ένα βαθμό είναι ωραία, διότι όσες Ιαπωνικές εταιρίες είναι αρκετά ανταγωνιστικές, βοηθήκαν -προσωρινά έστω- από την πτώση αυτή του γιεν, και έβγαλαν κέρδη. Αν δούμε μάλιστα και το χρηματιστήριο της Ιαπωνίας (Nikkei), έχει μεγάλη άνοδο και "έπιασε" μάλιστα και τον Dow, το χρηματιστήριο των ΗΠΑ, που και αυτό βρίσκεται σε σημεία-ρεκόρ, χάρη στα δολάρια που επίσης τυπώνουν οι Αμερικάνοι.
Συγκεκριμένα, ο δείκτης Nikkei έχει αυξηθεί περίπου κατά 45% μέσα στο 2013, με την Τράπεζα της Ιαπωνίας να αναγκάζεται να δηλώνει ότι τάχα "Δεν υπάρχει φούσκα, μην ανησυχείτε για τίποτα" (θα το σχολιάσουμε αυτό αργότερα, οπότε κρατήστε το):
Όλα αυτά είναι ωραία με τους χρηματιστηριακούς δείκτες να ευημερούν, αλλά ας μην ξεχνάμε εικόνες όπως στο Ηitachi - όσο και αν πληθωρίζουν οι Ιάπωνες το γιεν, μερικές εταιρίες δεν είναι -πλέον- και τόσο ανταγωνιστικές, και έχουν μάλιστα κάνει και πολλά "ανοίγματα" στην αγορά λόγω των "περασμένων μεγαλείων τους", που τώρα αδυνατούν να τα καλύψουν. Για παράδειγμα, δείτε εδώ για ένα άρθρο της Wall Street Journal που μας λέει για μία άλλη μεγάλη Ιαπωνική εταιρεία, την Toshiba, που όχι απλά δεν αύξησε τα κέρδη της με την πτώση του γιεν, αλλά αντίθετα είδε τα κέρδη της...να μειώνονται κατά 62%!
Αυτό μας δείχνει ότι μια υποτίμηση του νομίσματος μπορεί να βοηθήσει τις εξαγωγές, αν και όταν υπάρχει μια σχετικά ανταγωνιστική παραγωγική βάση. Όσο περισσότερο υπάρχει αυτό το πράγμα, τόσο περισσότερο οφελος υπάρχει από μία υποτίμηση. Αλλιώς, το όφελος είναι μικρό, ή ίσως να είναι και επιζήμιο. Γι' αυτό και θα πρέπει να βγάλουμε το συμπέρασμα και για την Ελλάδα ότι η "καρδιά" του προβλήματος ΔΕΝ είναι το ευρώ, και ότι μια επιστροφή στη δραχμή, ώστε να πληθωριστεί το νόμισμα, θα πρέπει να συνδυαστεί με μέτρα παραγωγικής ανασυγκρότησης (που όλοι τα λένε, αλλά λίγοι τα περιγράφουν πειστικά).
Στην πραγματικότητα, και αφού ελάχιστοι μιλούν για μια άλλη κοινωνία και επιθυμούν καπιταλισμό, θα πρέπει να δούμε μέτρα για να υπάρξει μια καλύτερη παραγωγική βάση, ώστε να παράγει προιόντα και υπηρεσίες που θα τις θέλουν στο εξωτερικό και θα βοηθηθούν από μια χαμηλή τιμή αν πάμε σε μια πληθωρισμένη δραχμή.
Αυτή τη στιγμή, βλέπω ότι ελάχιστοι θέλουν να φύγουν από τον καπιταλισμό, αλλά υπάρχουν αρκετοί που θέλουν επιστροφή στη δραχμή, χωρίς όμως να έχουν κάτσει να σκεφτούν πως -και αν- θα υπάρξει ανασυγκροτημένη παραγωγική βάση. [Να σημειωθεί μάλιστα πως ούτε καν στην Ιαπωνία δεν γίνονται πολλές νέες επενδύσεις, και αυτό αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα που απασχολεί ακόμα και αυτούς - δείτε πχ αυτό το σχετικό άρθρο του CNBC]
Μάλιστα, επιστρέφοντας στην Ιαπωνία, βλέπουμε και άλλα προβλήματα που έχει δημιουργήσει το υποτιμημένο γιεν, καθώς το εμπορικό έλλειμμα της χώρας έχει...αυξηθεί αντί να μειωθεί. Ίσως κάποιες εταιρίες να έχουν ωφεληθεί -προσωρινά-, αλλά η γενική εικόνα είναι αρνητική, ακόμα και για μια χώρα όπως η Ιαπωνία, που έχει μεγάλες επιχειρήσεις διεθνούς εμβέλειας.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο αυξημένο κόστος της ενέργειας - από τη στιγμή που η Ιαπωνία έχει ρίξει την αξία του γιεν, είναι υποχρεωμένη να πληρώνει περισσότερα γιεν για να εισάγει πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κάρβουνο, κτλ. Έτσι, το έλλειμμα της αυξάνεται, και μάλιστα κατά πολύ (πχ το Μάρτιο τετραπλασιάστηκε):
Japan's trade deficit quadruples
Japan's trade deficit quadrupled in March, figures showed Thursday, as the weakening yen made fuel imports much more costly, even as it helped the country's once-squeezed exporters.Όπως είπαμε μάλιστα και λίγο πιο πάνω, το "τελειωτικό χτύπημα" για την Ιαπωνία ήταν η Φουκοσίμα, που την ανάγκασε να κλείσει όλα της τα πυρηνικά εργοστάσια και να αναγκαστεί να αυξήσει τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, που τώρα έχουν γίνει πιο ακριβά για αυτήν. Πχ δείτε εδώ ένα άρθρο από πέρσι (Μάιος 2012) που περιγράφει αυτή ακριβώς την κατάσταση:
Japanese trade deficit widens on oil an gas imports
Σήμερα μάλιστα διαβάσαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα είδηση, που θα δουμε αν θα επιβεβαιωθεί, καθώς η απελπισία της Ιαπωνικής κυβέρνησης είναι πλέον τόσο μεγάλη, που σκέφτεται να ξανανοίξει κάποια από τα πυρηνικά της εργοστάσια, παρά τις λαικές αντιδράσεις, ώστε να σταματήσει την οικονομική της "αιμορραγία" και να περιορίσει έστω λιγάκι τα ελλείματα της:Japan earlier this year reported its biggest annual trade deficit ever for the fiscal year ending March.
All of Japan's 50 nuclear power reactors are offline in the aftermath of a nuclear crisis set off in March 2011 by a massive earthquake and tsunami, forcing the country to rely on oil and gas-fired generation to supply electricity.
Crushed By Soaring Energy Costs, Japan Prepares To Reactivate Its Nuclear Power Plants
Tokyo Electric Power Co. has decided to apply to the nuclear regulating body to restart two reactors at its nuclear power plant in Niigata Prefecture by the end of July, after revised safety standards are implemented earlier that month, it has been learned.Τα πράγματα μάλιστα για την Ιαπωνία είναι ακόμα χειρότερ, διότι, προς το παρόν, το γιεν δεν πέφτει τόσο πολύ όσοο θα περίμενε κανείς. Δηλαδή προς το παρόν η Ιαπωνία έχει το "προνόμιο" να μπορεί να διαπλασιάζει τη νομισματική της βάση, και το γιεν να πέφτει σχετικά λιγότερο, αντί να κατρακυλά εντελώς.
Πώς γίνεται αυτό; Πώς γίνεται η Ιαπωνία να μπορεί να τπυώνει τόσα πολλά γιεν "από το πουθενά" και η αξία τους να μειώνεται σχετικά λίγο;
Είναι απλό: Η αξία τους δεν πέφτει τόσο πολύ διότι ο υπόλοιπος κόσμος του δίνει πίστωση. Αυτό το κάνει για δύο λόγους:
1) Σχεδόν όλοι οι μεγάλοι "διεθνείς παίχτες" έχουν στην κατοχή τους αρκετά γιεν, και δε θέλουν το νόμισμα αυτό να καταρρεύσει απότομα, γιατί θα χάσουν καια υτοί πολλά λεφτά. Οπότε δίνουν μια προσωρινή πίστωση και παριστάνουν ότι τάχα το γιεν αξίζει (έστω και ελαφρώς λιγότερο), ώστε να έχουν χρόνο για να το ξεφορτωθούν.
2) Υπάρχουν αρκετοί επενδυτές, ειδικά τα Ιαπωνικά funds (πχ τα ασφαλιστικά ταμεία), αλλά και ξένοι επενδυτές, που θέλουν να πιστεύουν ότι τάχα "η Ιαπωνική οικονομία θα ανακάμψει".
Δηλαδή πιστεύουν την επίσημη προπαγάνδα περί "ανάκαμψης", που όμως βλέπουμε ότι δεν ισχύει. Υπάρχουν βέβαια κάμποσσες Ιαπωνικές εταιρίες που τα πάνε καλά, και αυτές αποτελούν υποθέτω μια καλή επένδυση (πχ Toyota), αλλά η "γενική εικόνα" της χώρας είναι άσχημη, με το χρέος της να είναι τεράστιο και να αυξάνεται με μεγάλους ρυθμούς, λόγω των μεγάλων ελλειμμάτων που πλέον έχει η χώρα.
Αυτό σημαίνει ότι είναι απλά θέμα χρόνου μέχρι οι επενδυτές να κόψουν την πίστωση στην Ιαπωνία - ποιος ο λόγος να συνεχίσουν να επενδύουν τα κεφάλαια τους σε μια χώρα που εμφανώς ΔΕΝ θα μπορέσει ποτέ να τους πληρώσει, και απλά έχει σκοπό να τυπώνει αιωνίως γιεν για να καλύπτει τα ελλείμματα της; Το πολύ-πολύ η Ιαπωνία, όπως και η Αμερική βέβαια, να πληρώσει όλους τους πιστωτές της, αλλά με δολάρια και γιεν που θα έχουν ΠΟΛΥ μικρότερη αξία απ ότι σήμερα, ώστε να αντανακλούν και την πραγματική -παρηκμασμένη- κατάσταση τους. Και τότε θα δούμε αν φαινόμενα όπως πχ το χρηματιστηριακό ράλυ του Nikkei κατά 45% μέσα σε 5 μήνες είναι φούσκα ή όχι...
Πολύ κατατοπιστικό άρθρο, αλλά κάθε χώρα έχει και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Πρέπει να ξεκινήσει η κουβέντα για τις επιπτώσεις από μια έξοδο απ το ευρώ και τι προοπτικές δίνει ο κάθε ένας που την απορρίπτει ή την υποστηρίζει. Βεβαίως όσοι υποστηρίζουμε την έξοδο την συνοδεύουμε και με άλλες προϋποθέσεις για να έχει θετικό πρόσημο για το λαό! Το βασικό για μας είναι ότι μια οικονομία με μέση καπιταλιστική ανάπτυξη, μετά την απελευθέρωση του εμπορίου και την κατάργηση των δασμών από την ΠΟΕ συνθλίφτηκε ανάμεσα στον αναπτυγμένο Βορρά και τα χαμηλά ημερομίσθια των χωρών του Γ κόσμου τελειωτικό χτύπημα ήταν η αδυναμία ανεξάρτητης νομισματικής πολιτικής με το (γερμανικό ουσιαστικά) ευρώ. Ένα σκληρό και υψηλής άξιας νόμισμα, μαγνήτη "εύκολων" εισαγωγών και οικονομικών μεταναστών αλλά που κάνει δυσπρόσιτα στον μέσο διεθνή καταναλωτή τα προϊόντα μας!
ReplyDelete