Ε όχι και "μια τρύπα στο νερό" (για το δημόσιο χρέος της Ελλάδας)

Μια τρύπα στο νερό; Στο ίδιο επίπεδο με το Μάρτιο 2010 το χρέος

Αλμα στα 309 δισ. ευρώ πραγματοποίησε το χρέος της Ελλάδας στο τέλος Μαρτίου 2013 σύμφωνα με το επίσημο Δελτίο Δημοσίου Χρέους που έδωσε στη δημοσιότητα την Τρίτη το υπουργείο Οικονομικών.

 Πιο συγκεκριμένα, το χρέος του Δημοσίου, από 280,3 δισ. ευρώ που ήταν στις 31 Μαρτίου του 2012, αμέσως μετά το πρώτο κούρεμα (PSI), αυξήθηκε σε 309,3 δισ. ευρώ στις 31 Μαρτίου του 2013, σημειώνοντας αύξηση κατά 3,8 δισ. ευρώ και από τα 305,5 δισ. ευρώ που ήταν στις 31 Δεκεμβρίου 2012.

Μέσα σε 12 μήνες, Μάρτιος 2012 - Μάρτιος 2013, το χρέος της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 29 δισ. ευρώ, παρά τη δεύτερη αναδιάρθρωσή του (ανταλλαγή ομολόγων) που έγινε τον Δεκέμβριο του 2012 και οδήγησε σε εξοικονόμηση της τάξεως των 20 δισ. ευρώ.

Η αιτία της βραδείας αποκλιμάκωσης του χρέους δεν είναι δύσκολο να βρεθεί. Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ελληνικό πρόγραμμα, το σύνολο δανείων που έχουν δοθεί στην Ελλάδα από ΕΕ-ΔΝΤ από το 2010 ως τώρα φθάνουν τα 205,1 δισ. ευρώ.

Αναλυτικότερα, δόθηκαν 73 δισ. ευρώ από το πρώτο πρόγραμμα (52,9 δισ. από κράτη μέλη ευρωζώνης και 20,1 δισ. από το ΔΝΤ) και 132,1 δισ. ευρώ από το δεύτερο πρόγραμμα από το 2012 και μετά (127,3 από τον EFSF και 4,84 από ΔΝΤ).

Μη βιώσιμο τότε, μη βιώσιμο και τώρα

Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από τρία χρόνια, στις 31 Μαρτίου του 2010, λίγο πριν από την προσφυγή στο Μνημόνιο, το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης ήταν 310,3 δισ. ευρώ, πάντα με βάση το επίσημο Δελτίο Δημοσίου Χρέους που ανακοινώνει το υπουργείο Οικονομικών.

Επομένως μετά από τρία χρόνια προσπαθειών η Ελλάδα κατάφερε να μειώσει το χρέος της σε απόλυτους αριθμούς κατά μόλις... 1 δισ. ευρώ.

Το άσχημα νέα είναι ότι παρά το γεγονός ότι το ύψος του χρέους είναι σχεδόν ίδιο με τα επίπεδα προ του μνημονίου η κατάρρευση του ελληνικού ΑΕΠ λόγω των μέτρων λιτότητας κατά περίπου 25% από το 2008 κατέστησε το χρέος (και πάλι) μη βιώσιμο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης θα φτάσει το 175% του ΑΕΠ το 2013 και το 2014 για να αποκλιμακωθεί στο 160% του ΑΕΠ το 2016.

Επιμήκυνση το όφελος

Τα μόνα καλά νέα είναι η βελτίωση του προφίλ του χρέους καθώς τα επιτόκια που πληρώνει η Ελλάδα είναι πλέον χαμηλά ενώ έχει επιμηκυνθεί σημαντικά η περίοδος αποπληρωμής του.

Τον Μάρτιο του 2010 το 52,5% του χρέους ήταν μακροπρόθεσμο ενώ η «μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκεια χρέους κεντρικής κυβέρνησης» ήταν 7,65 έτη. Τον Μάρτιο του 2013 μακροπρόθεσμο είναι πλέον το 73,2% του χρέους ενώ η μέση διάρκεια έχει υπερδιπλασιαστεί φθάνοντας τα 15,41 έτη.

Ως και το τέλος του 2020 η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληρώσει 82 δισ. ευρώ σε ομόλογα και δάνεια. Το κύριο μέρος θα πρέπει να καλυφθεί εφέτος (11,3 δισ. ευρώ), και ακολουθούν 25 δισ. ευρώ το 2014 και 16,1 δισ. ευρώ το 2015 ενώ στη συνέχεια το ύψος της εξυπηρέτησης πέφτει στα επίπεδα των 4 ως 8 δισ. ευρώ ετησίως.

Το άρθρο δε νομίζω ότι μας λέει και τίποτα καινούργιο - ακόμα και το ίδιο το ΔΝΤ είχε παραδεχτεί άλλωστε από την αρχή ότι το πρόγραμμα που θα εφάρμοζε ΔΕΝ θα μείωνε το χρέος, αντίθετα τελικά θα το αυξήσει κιόλας!

Παρόλα αυτά, δεν είναι "μια τρύπα στο νερό" - μη νομίζετε δηλαδή ότι όσα γίνονται είναι αποτέλεσμα "λανθασμένης πολιτικής", ή "ανίκανων πολιτικών ηγετών" όπως καμιά φορά ακούγεται.

Σίγουρα βέβαια πολλοί ντόπιοι και ξένοι κυβερνώντες, τροικανοί και υπάλληλοι τους είναι όντως ανίκανοι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι τους συνολικά είναι ανίκανοι και αποτυχημένοι που "δεν ξέρουν τι κάνουν". Το αντίθετο - ξέρουν τι κάνουν, και ήδη έχουν πετύχει πολλά και θαυμαστά "επιτεύγματα":

1) Με τα δάνεια που έδωσαν προς την Ελλάδα, διέσωσαν όλες τις χρεωκοπημένες τράπεζες, τόσο τις ντόπιες, όσο και τις ξένες που είχαν επενδύσει σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Ακόμα και το κούρεμα που τελικά έγινε, καθυστέρησε αρκετά, προκειμένου οι τράπεζες να έχουν χρόνο να ξεφορτωθούν αυτά τα ομόλογα. Τώρα, θα ξαναχρειαστεί κούρεμα, με τις τράπεζες να τσεπώνουν και πάλι νέα "πακέτα σωτηρίας", και τους εργάτες να φορτώνονται με νέα βάρη και περικοπές (γιατί "κάποιος" θα πρέπει προφανώς να πληρώσει για όλα αυτά τα πακέτα σωτηρίας που θα σώσουν τις τράπεζες από τις απώλειες ενός νέου κουρέματος).

2) Με τα δάνεια που έδωσαν κράτησαν -και κρατούν- τεχνητά την Ελλάδα στο χείλος της χρεωκοπίας, εμποδίζοντας μια μονομερή στάση πληρωμών που θα βοηθούσε το λαό να ανασάνει, και θα άνοιγε το δρόμο για μια άλλη πορεία, αλλά βέβαια θα τίναζε στον αέρα πολλές ντόπιες και ξένες τράπεζες και άλλους επενδυτές που δε θα άντεχαν όλες αυτές τις ζημιές (γι' αυτό και στην αρχή ειδικά απέρριπταν κάθε συζήτηση για κούρεμα, πόσο μάλλον για τάση πληρωμών, όπως ο διάολος το λιβάνι). Επίσης, με το να διατηρήσουν στη ζωή τις χρεωκοπημένες τράπεζες, διατήρησαν επίσης και την ευρωζώνη ακέραιη (ακόμα μεγαλύτερο-κεντρικότερο ζήτημα).

3) Ως αντάλλαγμα για τα δάνεια (που έσωζαν κυρίως τους ίδιους, αλλά και τη ντόπια αριστοκρατία του χρήματος), οι πιστωτές ζήτησαν και πήραν σε τιμή ευκαιρίας τα διάφορα "ασημικά του κράτους".

4) Επίσης, το χρέος και τα δάνεια χρησιμοποιήθηκαν, κυρίως από την εγχώρια άρχουσα τάξη, αλλά και από τους ξένους, ως "πολιορκητικός κριός" για να ρίξουν τους μισθούς και τα δικαιώματα των εργατών στα τάρταρα. Τώρα που σιγά-σιγά προετοιμάζουν την "κοινή γνώμη" για το νέο, αναπόφευκτο, κούρεμα, θα μας ανακοινώσουν παράλληλα και νέα δέσμη μέτρων, που -υποτίθεται ότι- "θα κάνουν την ελληνική οικονομία πιο ανταγωνιστική", ώστε να προσελκύσει επενδύσεις και να μπορέσει έτσι να αποκτήσει πλεονάσματα και να αποπληρώσει τα χρέη της. Αλλά ούτε καν αυτό δε θα γίνει, διότι οι όποιες επενδύσεις θα είναι ελάχιστες, και δε θα αρκέσουν (δείτε πχ την κατάσταση σε Βουλγαρία).

5) Τελικά κάποια στιγμή, όταν δε θα μπορούν να αρμέξουν άλλο το λαό, και όταν θα έχει ξεκαθαρίσει η κατάσταση με τη μάχη ευρώ-δολαρίου, τότε δε θα μας χρειάζονται άλλο, και η Ελλάδα θα αφεθεί να κηρύξει και επίσημα τη χρεωκοπία. Αλλά αυτό θα γίνει όταν πλέον θα έχουν αρπάξει όλα τα φιλέτα, και όταν θα έχουμε οδηγήσει ένα ολόκληρο λαό στην εξαθλίωση.

Ας μη λέμε λοιπόν ότι η άρχουσα τάξη, ντόπια και ξένη, είναι "ανίκανη" και έχει κάνει με τις πολιτικές της "μια τρύπα στο νερό". Αυτά περισσότερο τους δικαιολογούν και τους απαλλάσσουν ("λόγω βλακείας") από τις ευθύνες τους. Στην πραγματικότητα, έχουν τρελά οφέλη από αυτές τις πολιτικές, και γι' αυτό και τις εφαρμόζουν, και θα συνεχίσουν να τις εφαρμόζουν, αν δεν τους ανατρέψουμε

«Το δημόσιο χρέος, δηλ. το ξεπούλημα του κράτους –αδιάφορο αν είναι απολυταρχικό, συνταγματικό ή δημοκρατικό κράτος– βάζει τη σφραγίδα του στην κεφαλαιοκρατική εποχή. Το μοναδικό κομμάτι του λεγόμενου εθνικού πλούτου, που στους σύγχρονους λαούς ανήκει πραγματικά στο σύνολο του λαού, είναι το δημόσιο χρέος τους. Γιαυτό είναι πέρα για πέρα συνεπής η σύγχρονη θεωρία που λέει πως ένας λαός γίνεται τόσο πιο πλούσιος, όσο πιο βαθιά βουτιέται στα χρέη. Το δημόσιο χρέος γίνεται το credo [πιστεύω] του κεφαλαίου. Και από τη στιγμή που εμφανίζεται η χρέωση του δημοσίου, τη θέση του αμαρτήματος ενάντια στο άγιο πνεύμα, για το οποίο δεν υπάρχει άφεση, την παίρνει η καταπάτηση της πίστης απέναντι στο δημόσιο χρέος.»
- Καρλ Μαρξ 

«…Αντίθετα η ομάδα της αστικής τάξης που κυβερνούσε και νομοθετούσε με τα κοινοβούλια, είχε άμεσο συμφέρον στη καταχρέωση του κράτους. Το κρατικό έλλειμμα, αυτό ήταν ίσα - ίσα το καθαυτό αντικείμενο της κερδοσκοπίας της και η κύρια πηγή του πλουτισμού της. Κάθε χρόνο κι από ένα νέο έλλειμμα. Ύστερα από κάθε τέσσερα - πέντε χρόνια κι από ένα νέο δάνειο. Και κάθε νέο δάνειο πρόσφερε στη χρηματική αριστοκρατία μία καινούργια ευκαιρία να κατακλέβει το κράτος, που κρατιόταν τεχνικά στο χείλος της χρεωκοπίας - και που ήταν υποχρεωμένο να διαπραγματεύεται με τους τραπεζίτες κάτω από τους ποιο δυσμενείς όρους. Κάθε νέο δάνειο της πρόσφερε μιαν ακόμη ευκαιρία να καταληστεύει με χρηματιστηριακές επιχειρήσεις το κοινό που τοποθετούσε τα κεφάλαια του σε κρατικά ομόλογα και που στα μυστικά τους ήταν μπασμένες η κυβέρνηση και η πλειοψηφία της Βουλής».
- K. Mαρξ, «Οι ταξικοί αγώνες στην Γαλλία 1848-1850»