Μια σημαντική είδηση για τα ασφαλιστικά ταμεία

Έχουμε ήδη γράψει αρκετά αναλυτικά για το θέμα των συντάξεων σε πρόσφατο άρθρο μας, αλλά είχαμε και μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη στην Ελλάδα, με το ταμείο των Μηχανικών (ΤΣΜΕΔΕ) να αρνείται να συμμετέχει στην αύξηση κεφαλαίου στην Εθνική, διότι όπως λέει και το ίδιο "ξέρει ότι θα χάσει τα λεφτά του". Οπότε σιγά μη θέλει επενδύσει σε κάτι που θα το οδηγήσει σε χασούρα. Το ίδιο θα συμβεί σιγά-σιγά και σε άλλα ταμεία και φορείς:

H Διοίκηση του ΤΣΜΕΔΕ δηλώνει «δεν θα συμμετάσχουμε στην αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής λόγω αρνητικής καθαρής θέσης» - Περίπου όλα τα ασφαλιστικά ταμεία θα απέχουν

Σε ερώτηση που ετέθη στην διοίκηση του ΤΣΜΕΔΕ αν θα συμμετάσχει στην αμκ της Εθνικής η απάντηση ήταν η εξής «το ΤΣΜΕΔΕ δεν θα συμμετάσχει στην αμκ της Εθνικής γιατί έχει αρνητική καθαρή θέση».
Ποιο διοικητικό συμβούλιο Ταμείου θα λάβει απόφαση συμμετοχής στην αμκ όταν θα γνωρίζει εκ των προτέρων ότι θα υποστεί ζημία;
Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, τα διοικητικά συμβούλια των ασφαλιστικών ταμείων μπορούν να βρεθούν αντιμέτωπα με ποινικές ευθύνες αν επενδύσουν τα χρήματα των φορολογουμένων – ασφαλισμένων πολιτών γνωρίζοντας ότι η επένδυση είναι ζημιογόνος. 

Τα ασφαλιστικά ταμεία, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν υποστεί τεράστιες ζημίες λόγω του PSI+ και σχεδόν έχουν αποδεκατισμένη ρευστότητα θα κληθούν να αποφασίσουν αν θα συμμετάσχουν στην αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής ύψους 7,9 δις ευρώ.

Εμείς ξαναλέμε αυτά που λέγαμε και στο προηγούμενο άρθρο μας επί  του θέματος:

[...] Το συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, ειδικά στις ευρωπαικές χώρες όπου προχώρησε περισσότερο το λεγόμενο "κοινωνικό κράτος", βασίζεται στην εξής αρχή:

Η κάθε γενιά εργατών που έρχεται, παράγει πλούτο μέσα από την εργασία της, και ένα μέρος αυτού του πλούτου συγκεντρώνεται στα ασφαλιστικά ταμεία των εργαζομένων, ώστε να πληρωθούν οι συντάξεις των παλιότερων εργατών που τώρα έχουν βγει στη σύνταξη. Με λίγα λόγια, η κάθε γενιά εργατών που βγαίνει στη σύνταξη, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον πλούτο που θα παράξει και θα αποταμιεύσει η επόμενη γενιά εργατών στο μέλλον, ώστε να γεμίσουν τα ασφαλιστικά ταμεία και να μπορέσουν να καταβάλλουν τις συμφωνημένες συντάξεις.

Ο καπιταλισμός στη Δύση πέρασε μερικές δεκαετίες σχετικά "ομαλής" και "συνεχόμενης" ανάπτυξης (εντάξει, υπήρχαν και διάφορα σκαμπανεβάσματα, όπως πχ η πετρελαική κρίση του 1973, που τέλος πάντων ξεπεράστηκε μέσω της αύξησης της πίστωσης/δανείων και συνοδεύτηκε από την κυριαρχία των τραπεζών). Επειδή λοιπόν ο καπιταλισμός βρισκόταν σε αυτή την φάση "ανάπτυξης",  η γενιά των παππούδων μας μπόρεσε να βγει σε σύνταξη, διότι η επόμενη γενιά εργατών (οι γονείς μας) μπόρεσε να βρει δουλειές, και μάλιστα  με "σχετικά καλούς" μισθούς, ώστε να παράγει πλούτο και να γεμίσει τα ασφαλιστικά ταμεία.

Μέχρι τώρα λοιπόν το σύστημα των συντάξεων δούλευε (ή τουλάχιστον έτσι φαινόταν). Τώρα όμως τα πράγματα άλλαξαν: Η νεότερη γενιά εργατών δε μπορεί εύκολα να βρει δουλειά, ή αν βρει δουλειά είναι κακοπληρωμένη, με λίγα ή και καθόλου ένσημα. Άρα, τα ασφαλιστικά ταμεία δε γεμίζουν πλέον, και άρα αργά ή γρήγορα θα σταματήσουν να έχουν τα απαραίτητα χρήματα για να δίνουν τις συντάξεις που έδιναν ή που υποτίθεται ότι θα δώσουν σε κάποιον "ανυποψίαστο και φουκαρά" εργάτη, που περιμένει πώς και πώς να βγει στη σύνταξη.

[...] Επίσης, θα πρέπει να δούμε και μερικούς άλλους σημαντικούς παράγοντες, που ισχύουν τόσο στη Ελλάδα (όλα θυμόμαστε τα "δομημένα ομόλογα" που οδήγησαν σε μεγάλες ζημιές τα ασφαλιστικά ταμεία, ή το κούρεμα των Ελληνικών ομολόγων που επίσης οδήγησε τα ταμεία σε μεγάλες απώλειες), όσο και παγκοσμίως:

Όπως έχουμε εξηγήσει πολλές φορές, ο καπιταλισμός στη Δύση έχει χάσει την "ανταγωνιστικότητα" του, με το βιομηχανικό κεφάλαιο να μεταναστεύει εδώ και χρόνια προς Ασία. Προκειμένου να "καλυφθεί" αυτή η φυγή, τα δυτικά κράτη πολλαπλασίασαν τον τραπεζικό δανεισμό και την πίστωση. Μέσα στα πολλά που έκαναν, ήταν να επενδύσουν και τα χρήματα που είχαν συσσωρεύσει οι εργαζόμενοι στα ασφαλιστικά τους ταμεία σε κρατικά ομόλογα, ή "δομημένα ομόλογα", ή ξέρω και εγώ τι άλλο. Αντί δηλαδή τα κεφάλαια αυτά να "λιμνάζουν" και να μην "αξιοποιούνται" προκειμένου να "κινηθεί η αγορά", τα χρήματα αυτά επενδύθηκαν (χωρίς βέβαια να ερωτηθούν ή έστω να ενημερωθούν οι εργαζόμενοι, που νόμιζαν ότι τα λεφτά τους είναι ασφαλισμένα).

Το πρόβλημα είναι πως αυτές οι επενδύσεις δεν πάνε καλά, διότι οι "δυτικές οικονομίες" πάνε από το κακό στο χειρότερο (το βιομηχανικό κεφάλαιο εξακολουθεί να μην κάνει επενδύσεις στη Δύση, και έτσι όχι μόνο δεν παράγεται αρκετός νέος πλούτος για να ικανοποιήσει και τους καπιταλιστές (που προφανώς είναι αχόρταγοι) και τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά πλέον η Δύση έχει να αντιμετωπίσει και ένα σωρό δάνεια που είχαν δωθεί στο παρελθόν και τώρα δε μπορούν να εξοφληθούν). Δεν είναι μόνο "ελληνικό" το πρόβλημα, είναι παγκόσμιο - πχ πριν λίγες μέρες διαβάσαμε την είδηση ότι το 97% των χρημάτων ενός ασφαλιστικού ταμείου στην Ισπανία έχει επενδυθεί...σε ομόλογα του Ισπανικού δημοσίου!

Πόσο καλή είναι αυτή η επένδυση για τους εργαζόμενους; Προφανώς είναι χάλια, και συμφέρει μόνο το Ισπανικό κράτος, που βγήκε επενδυτή πρόθυμο να αγοράσει τα ομόλογα του χωρίς καν να χρειαστεί να ψάξει (μιας και το ίδιο το ισπανικό κράτος ελέγχει άμεσα ή έμμεσα τα ασφαλιστικά ταμεία). Αυτά τα ομόλογα όμως νομοτελειακά θα κουρευτούν κάποια στιγμή (μιας και η Ισπανία δεν παράγει αρκετό πλούτο για να εξοφλήσει πλήρως όλα αυτά τα ομόλογα). Τότε τα ασφαλιστικά ταμεία θα χάσουν πολλά χρήματα, όπως έχει ήδη γίνει στην Ελλάδα (μάλιστα, εμείς ως πιο "έμπειροι" θυμόμαστε και κάτι ακόμα: Ότι την ίδια ώρα που οι κυβερνήσεις έδιναν και δίνουν αμύθητα ποσά για να μην καταρρεύσουν οι τράπεζες, και επίσης φρόντισαν να εξαιρέσουν από το κούρεμα των ομολόγων μερικούς μεγάλους διεθνείς ομολογιούχους, άφησαν επίτηδες τα ταμεία απροστάτευτα, ή και τα ανάγκασαν να επενδύσουν σε ομόλογα, ώστε αρχικά να χρηματοδοτήσουν το κράτος με τα λεφτά των εργατών, και μετά να "τινάξουν στον αέρα" τα ασφαλιστικά ταμεία, ώστε να επιβάλλουν ως "αναγκαίες" τις περικοπές των συντάξεων).

[...] Πάντως, θα "αντισταθούμε στον πειρασμό" να επικεντρωθούμε στα "δομημένα ομόλογα", διότι όπως αναφέραμε και πιο πάνω τα λεφτά των ασφαλιστικών ταμείων επενδύθηκαν κατ' αυτό τον τρόπο ώστε να ενισχύσουν τον τραπεζικό δανεισμό, και να υποκαταστήσουν έτσι το βαθύτερο πρόβλημα για τη Δύση, που είναι η φυγή του βιομηχανικού κεφαλαίου προς Ασία.

Επειδή λοιπόν τα ασφαλιστικά ταμεία αντιμετωπίζουν πλέον μεγάλο οικονομικό πρόβλημα, δε δέχονται να χρησιμοποιηθούν άλλο ως "πηγή ρευστότητας" από τις κυβερνήσεις. Οπότε είτε οι κυβερνήσεις θα τα αναγκάσουν με το ζόρι να συμμετέχουν, είτε οι κυβερνήσεις δε θα τα καταφέρουν, και μετά θα έχουν πρόβλημα στο να βρουν αγοραστές για τα ομόλογα τους.

Δε θα βρίσκουν δηλαδή κανέναν να επενδύσει σε αυτές, διότι κανένας δε θα πιστεύει ότι θα πάρουν πίσω τα λεφτά τους (κάπως σαν το ΤΣΜΕΔΕ, που λέει ότι "δε θέλω να επενδύσω στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής, διότι είναι προφανές ότι θα χάσω τα λεφτά μου"). Μόνη λύση για τις κυβερνήσεις θα είναι τότε είτε η χρεωκοπία, είτε η ακόμα πιο μαζική εκτύπωση δολαρίων/γιεν, κτλ, ώστε να καλυφθούν έτσι οι τρύπες στο κρατικό προϋπολογισμό μέσω της υποτίμησης του νομίσματος.

Σας αφήνω με ένα σύντομο βιντεάκι (διάρκειας ενός λεπτού) από μια τηλεοπτική σειρά, που με εύστοχο και σατυρικό τρόπο περιγράφει ΑΡΙΣΤΑ την κατάσταση: Εδώ και χρόνια, οι κυβερνήσεις στηρίζονταν [και] στα λεφτά των ασφαλιστικών ταμείων, δηλαδή στα λεφτά των εργαζομένων, για να καλύψουν τους ελλειμματικούς προϋπολογισμούς τους. Τώρα όμως αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί πλέον, οπότε πολλοί που βασίζονταν σε αυτά τα λεφτά, τώρα θα βρεθούν σε δύσκολη θέση (με μεγαλύτερα θύματα βέβαια τους εργαζόμενους, που τόσα χρόνια πλήρωναν ασφαλιστικές εισφορές, και τώρα διαπιστώνουν ότι αυτές οι εισφορές έχουν επενδυθεί "για να κρατήσουν την αγορά να κινείται", και δεν μπορούν να αποπληρωθούν. Οπότε...συντάξεις γιοκ)