Ένα σημαντικό κομμάτι του οικονομικού και πολιτικού "παζλ" της ευρωζώνης

Ίσως να θυμάστε μια συζήτηση περί "ισοσκελισμένων προυπολογισμών", με τη Γερμανία να πιέζει τις υπόλοιπες χώρες τις ευρωζώνης να σταματήσουν να έχουν ελλείμματα στους ετήσιους προυπολογισμούς τους, ώστε να "σταματήσουν να ζουν πάνω από τις δυνατότητες τους".

Λένε ότι "όταν ευημερούν οι αριθμοί, οι άνθρωποι υποφέρουν", και αυτό σίγουρα είναι αλήθεια σήμερα στην ευρωζώνη, καθώς η Γερμανία πέτυχε το στόχο της, και οι αριθμοί όντως "ευημερούν" στην ευρωζώνη. Όσο για τους λαούς, αυτοί υποφέρουν, καθώς πληρώνουν το μάρμαρο για όλα.

Αν η Γερμανία (και οι υπόλοιποι ιμπεριαλιστές) ήθελε να φέρει στ' αλήθεια ανάπτυξη, θα μπορούσε να δοκιμάσει έστω ένα "κλασσικό" κευνσιανό πρόγραμμα κρατικών επενδύσεων σε υποδομές, εκπαίδευση, κτλ. Δηλαδή οι ιμπεριαλιστές θα μπορούσαν να τυπώσουν κάποια χρήματα, και να τα χρησιμοποιήσουν για παραγωγικούς σκοπούς, ώστε να βρουν δουλειά οι άνεργοι εργάτες και να "κινηθεί η αγορά", ή και να εκπαιδευτούν οι νέοι ώστε στο μέλλον να μπορέσουν και αυτοί να συνεισφέρουν στην "ανάκαμψη της χώρας".

Όπως είναι ξεκάθαρο όμως, οι ιμπεριαλιστές δεν έχουν καμία τέτοια στρατηγική: Αντίθετα, αντιμετωπίζουν τη νέα γενιά εργατών ως "χαμένη γενιά" (lost generation) και ναι μεν δίνουν συνεχώς υποσχέσεις περί "ανάκαμψης", που όμως ποτέ δεν έρχεται...διότι δε θέλουν να έρθει (άλλο αν κοροιδεύουν το λαό με ανεκπλήρωτες υποσχέσεις για να τους δίνουν ψεύτικες ελπίδες). Θέλουν πρώτα να καταστρέψουν, ώστε μετά από κάποια χρόνια να ξαναχτίσουν υπό καλύτερες συνθήκες για αυτούς (δηλαδή με χαμηλότερους μισθούς και δικαιώματα για τον εργάτη), ώστε να ανταγωνιστούν την Κίνα και άλλες τέτοιες δυνάμεις που τα πάνε πολύ καλύτερα στο ξεζούμισμα του εργάτη και άρα είναι πιο ανταγωνιστικές.

Ειδικά η Γερμανία έχει αναδειχθεί σε "παγκόσμια πρωταθλήτρια" στην στρατηγική αυτή, καθώς πιέζει όλη την ευρωζώνη για τεράστια "λιτότητα", που δεν χρειάζεται καν να την περιγράψω πλέον (στην Ελλάδα ζούμε άλλωστε, τα βλέπουμε πλέον καθημερινά γύρω μας). Μάλιστα σήμερα έτυχε η Μέρκελ να βγει και να ξαναδηλώσει ότι δεν πρόκειται να τυπώσει ευρώ για "πακέτα τόνωσης της οικονομίας", διότι αυτό "θα χαλούσε την εμπιστοσύνη των αγορών και η Γερμανία δε θα το άντεχε αυτό" (εδώ γελάνε...)

Όπως έχουμε ξαναεξηγήσει και σε προηγούμενα άρθρα, η εμμονή της Γερμανίας σε τόσο μεγάλη λιτότητα, και η άρνηση της να τυπώσει τόσο πολύ όσο πχ οι ΗΠΑ ή η Ιαπωνία, κτλ, έχει έναν βαθύτερο στόχο: Η Γερμανία θέλει να κρατήσει σχετικά σταθερό το ευρώ, αντί να το πληθωρίσει μέχρι τέλους, ώστε το ευρώ να αναδειχθεί ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.

Στη μάχη της λοιπόν αυτή, στην οποία έχει ήδη θυσιάσει ούτε και εγώ ξέρω πόσους από εμάς, η Γερμανία πέτυχε μια σημαντική νίκη, καθώς πλέον η ευρωζώνη ως σύνολο αρχίζει να καταγράφει εμπορικά πλεονάσματα αντί για ελλείμματα.

Παλιότερα, μόνο η Γερμανία, άντε και καμιά Φινλανδία, κτλ ήταν πλεονασματικές, οι υπόλοιποι ήταν ελλειμματικοί. Τώρα όμως, η μία μετά την άλλη οι χώρες της ευρωζώνης εμφανίζουν πλεονάσματα, και το συνολικό ισοζύγιο ολόκληρης της ευρωζώνης είναι πλέον θετικό. Ναι, ακόμα και η Ελλάδα έχει πλέον εμπορικά πλεονάσματα (!), αν και θα πρέπει να σημειώσουμε, ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα, ότι τα πλεονάσματα αυτά οφείλονται περισσότερο στην πτώση των εισαγωγών/φτώχεια του κόσμου, και όχι τόσο σε κάποια υποτιθέμενη "ανάπτυξη"/αύξηση των εξαγωγών.

Αυτό όμως εννοείται ότι δεν ενδιαφέρει ιδιαίτερα ούτε τη Γερμανία, ούτε την εγχώρια άρχουσα τάξη, ούτε κανέναν από αυτούς. "Οι αριθμοί ευημερούν", και αυτό αρκεί για αυτούς, μιας και πλέον έχουν καταφέρει να κάνουν την ευρωζώνη οικονομικά-εμπορικά ισορροπημένη, ενώ παράλληλα το ευρώ διατηρείται σταθερό χωρίς να πληθωρίζεται.

Από τη σκοπιά του ιμπεριαλιστή, αυτό είναι θετικό, διότι δείχνει ότι η οικονομική και πολιτική οντότητα που λέγεται ευρωζώνη  μπορεί πλέον να σταθεί στα πόδια της χωρίς να έχει ελλείμματα και χωρίς να χρειάζεται να τυπώνει πληθωριστικά ευρώ (σε αντίθεση πχ με ΗΠΑ, Ιαπωνίες, κτλ, που αν σταματήσουν να τυπώνουν όλα αυτά τα δις και τα τρις θα καταρρεύσουν, λόγω των εμπορικών ελλειμμάτων που έχουν στους προυπολογισμούς τους). Ποιά είναι λοιπόν η ιμπεριαλιστική εκείνη δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί ότι το δικό της νόμισμα θα είναι σταθερό, και άρα κατάλληλο για αποταμίευση: Η ευρωζώνη που έχει ισοσκελισμένους προυπολογισμούς και δεν τυπώνει, ή οι ΗΠΑ που τυπώνουν αβέρτα για να καλύψουν τα ελλείμματα τους; Ποιο από τα δύο νομίσματα κάνει για το ρόλο του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος από εδώ και πέρα, το ευρώ ή το δολάριο;

Ανατροπή στο εμπορικό ισοζύγιο ευρωζώνης (πλεόνασμα αντί ελλείμματος)

Spoiler:

Ξεπέρασε τις προσδοκίες το εμπορικό πλεόνασμα που κατέγραψε η ευρωζώνη το Φεβρουάριο.

Συγκεκριμένα άγγιξε τα 10,4 δισ. ευρώ, ενώ οι αναλυτές (σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters) προέβλεπαν κατά μέσο όρο πλεόνασμα 3 δισ. ευρώ. Επισημαίνεται ότι πριν από 12 μήνες, το εμπορικό πλεόνασμα της ευρωζώνης περιοριζόταν στα 1,3 δισ. ευρώ. Τον Ιανουάριο του 2013, η ευρωζώνη είχε καταγράψει έλλειμμα 4,7 δισ. ευρώ.

Οι εξαγωγές της ευρωζώνης αυξήθηκαν το Φεβρουάριο κατά 0,1% σε μηνιαία βάση, ενώ αντιθέτως οι εισαγωγές συρρικνώθηκαν 2,1% σε μηνιαία βάση. Σε ετήσια βάση, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 1% και οι εισαγωγές κατέγραψαν κάθετη πτώση 7%.

Εδώ και το πλεόνασμα της Ελλάδας:

Χρ. Σταϊκούρας: Πρωτογενές πλεόνασμα 508 εκ. ευρώ το α’ τρίμηνο

Αυτό που αποτυπώνεται στα στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού του τριμήνου είναι ότι η Ελλάδα με σκληρή δουλειά και υψηλό κοινωνικό κόστος συνεχίζει την πορεία δημοσιονομικής πειθαρχίας, εξυγίανσης και προσαρμογής, δήλωσε ο κ. Σταϊκούρας.

Αξίζει πάντως, ειδικά για την περίπτωση της Ελλάδας, να δούμε και κάτι από τον [νεοφιλελεύθερο] Αρίστο Δοξιάδη, ο οποίος εξηγεί με στοιχεία ότι η παραγωγική βάση της Ελλάδας δεν είναι ανταγωνιστική, και άρα η ύφεση βαθαίνει, παρά τη μείωση των μισθών, των εργασιακών δικαιωμάτων,κτλ (δηλαδή ουσιαστικά μας λέει ότι η Ελλάδα "Βουλγαροποιείται", καθώς εκεί οι μισθοί είναι πολύ πιο χαμηλοί, αλλά η ανεργία θερίζει, διότι η παραγωγική βάση είναι μη-ανταγωνιστική, και απαιτείται να εκσυγχρονιστεί, να εκπαιδευτεί καλύτερα η νέα γενιά σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς, κτλ. Βέβαια, ο Δοξιάδης δε βγάζει τσιμουδιά για το γιατί η ανεργία θεριεύει παντού, ακόμα και στις μητροπόλεις του καπιταλισμού, και εννοείται ότι δεν πρόκειται ποτέ να μιλήσει για την αναγκαιότητα ενός άλλου τρόπου οργάνωσης της παραγωγής, ειδικά σήμερα που η πρόοδος της τεχνολογίας επιτρέπει να ζούμε με πολύ λιγότερες ώρες δουλειάς, και αυτό είναι μάλιστα στην πραγματικότητα το "κλειδί" για να λυθεί το ζήτημα της ανεργίας. Πάντως, οι παρατηρήσεις του είναι σημαντικές):

Οι επιχειρήσεις που λείπουν

Ενα θλιβερό γράφημα δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του ινστιτούτου Bruegel πριν από λίγες μέρες. Δείχνει τις αλλαγές στο εμπορικό ισοζύγιο των χωρών της Ευρωζώνης. Φαίνεται ανάγλυφα η διαφορά της Ελλάδας από την Ισπανία, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία.

Από το 2007 έως το 2012, στην Ιρλανδία οι εξαγωγές αυξήθηκαν μέσα στην κρίση κατά 14% του ΑΕΠ, στην Πορτογαλία 6% και στην Ισπανία 5%. Σ’ εμάς μειώθηκαν οριακά.
Οι εισαγωγές μειώθηκαν μόλις κατά 2-3% του ΑΕΠ σε Ισπανία και Πορτογαλία, και αυξήθηκαν λίγο στην Ιρλανδία. Σ’ εμάς έπεσαν κατακόρυφα, κατά 12% του ΑΕΠ.

Ενώ, δηλαδή, οι άλλοι προσαρμόστηκαν προς τα πάνω εξάγοντας, εμείς αναγκαστήκαμε να κόψουμε την κατανάλωση χωρίς οφέλη.

Στο παρελθόν, διώξαμε από τη χώρα μας τον τύπο των επιχειρήσεων που θα μπορούσαν τώρα να ωφεληθούν από την κρίση και να μας βγάλουν γρήγορα από αυτήν (σημείωση: Το ότι οι καπιταλιστές φεύγουν από μόνοι τους για Βουλγαρία ή για Κίνα ή για οπουδήποτε αλλού βρίσκουν φτηνά μεροκάμματα ούτε καν αναφέρεται από τον νεοφιλελεύθερο. Μιλάμε για ανάλυση βάθους δηλαδή, όχι ψέματα...). Αν είχαμε βιομηχανικές επιχειρήσεις ακόμα ζωντανές και αρκετά μεγάλες, το μειωμένο εργατικό κόστος θα ήταν αρκετή αιτία για να προσλάβουν δεύτερη βάρδια και να πουλήσουν πιο πολύ. Αν είχαμε επιχειρηματική γεωργία, οι εργοδότες θα μπορούσαν να βρουν εργάτες, να ενοικιάσουν μερικά στρέμματα ακόμα, και να εξαγάγουν. Αν ο τουρισμός μας δεν ήταν μόνο καλοκαιρινός, θα έρχονταν περισσότεροι τουρίστες την άνοιξη στις πόλεις και στα βουνά, αξιοποιώντας τις φθηνές προσφορές. Αν κάναμε εξαγωγή επιστημονικών υπηρεσιών, το μειωμένο κόστος της ανθρωποώρας θα μας έδινε αμέσως νέο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Δεν είχαμε προετοιμάσει τίποτε από αυτά. Ο θερινός τουρισμός πιάνει ταβάνι κάθε Αύγουστο και δεν μπορεί να δεχτεί πολύ περισσότερους επισκέπτες στις υπάρχουσες μονάδες. Η ναυτιλία είναι εξωχώρια και δεν έχει να ωφεληθεί από την εσωτερική υποτίμηση. Τίποτε άλλο δεν υπάρχει σε σημαντικά μεγέθη για να κατακτήσει γρήγορα μεγαλύτερο μερίδιο στη διεθνή αγορά. Συνεπώς, θα πρέπει να δημιουργηθούν από το μηδέν νέες δραστηριότητες. Αυτό χρειάζεται χρόνο (σημείωση: Βέβαια, ώσπου να περάσει αυτός ο χρόνος, θα έχει γίνει σιοπέδωση μιας ολόκληρης γενιάς, ενώ και ένα μεγάλο κομμάτι των νέων εργατών που έχουν μεγάλες δεξιότητες/εκπαίδευση θα έχει φύγει από την Ελλάδα, οπότε πάμε για "Βουλγαροποίηση", αλλά εντάξει, μην τους τα λέμε αυτά και τρομάξουν).

Την ίδια που όσοι δεν είναι ανταγωνιστικοί χάνουν ακόμα περισσότερο έδαφος, διότι τους εκμεταλλεύονται οι πιο ισχυροί (πχ η Γερμανία κυριαρχεί έναντι των PIIGS και τους ρημάζει), υπάρχουν και κάποια ακόμα ερωτήματα που αξίζουν της προσοχής μας: Για παράδειγμα, πολλοί λένε ότι "τώρα που η Γερμανία επιβάλλει λιτότητα και φτωχοποιεί μέχρι τέλους τις χώρες της περιφέρειας, ποιός θα αγοράσει τις εξαγωγές της;". Η Γερμανία έχει μεγάλη παραγωγική βάση, και είναι και πολύ ανταγωνιστική. Όμως, χρειάζεται να βρει και αγοραστές για όλα αυτά τα προιόντα της.

Πράγματι, η "περιφέρεια" της Ευρώπης φτωχαίνει και άρα ο κόσμος εκεί δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να αγοράσει όπως πριν τα γερμανικά (και όχι μόνο) προιόντα. Το ίδιο ισχύει και για τις  ΗΠΑ, όπου η φτώχεια φουντώνει, και ο αριθμός των Αμερικάνων που ζει με κουπόνια σίτισης σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Άρα, ούτε οι Αμερικάνοι μπορούν να απορροφήσουν τις εξαγωγές των Γερμανών.

Ποιος θα αγοράσει λοιπόν όλα αυτά τα προιόντα; Έχει άραγε η Γερμανία βρει το μπελά της...ή μήπως έχει βρει κάποιον άλλον αγοραστή;

Όπως βλέπετε και στο διάγραμμα που βάλαμε παραπάνω, η Γερμανία προσανατολίζεται πλέον να εξάγει τα προιόντα της προς την Κίνα, το νέο μεγάλο της σύμμαχο. Η Κίνα ανεβαίνει, σιγά-σιγά αρχίζει μάλιστα να δημιουργεί και μια "μεσαία τάξη" που αγοράζει αυτοκίνητα, τηλεοράσεις και ένα σωρό άλλα τέτοια προιόντα που εξάγει η Γερμανία. Οπότε η Γερμανία δε νοιάζεται για την πτώση των εξαγωγών της προς τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, διότι καλύπτει αυτή την πτώση με τις αυξανόμενες εξαγωγές της προς την Κίνα.

40 years of Sino-German relations

The core of the relationship is expressed in one figure: 140 billion euros ($181 billion). That was the volume of trade between the two countries in 2011.

Germany is China's most important trading partner in Europe; Europe is China's biggest trading partner in the world. China is the fifth largest importer of German products, and the second biggest trading partner outside of Europe.

German China expert Sebastian Heilmann says economic ties between the two countries have the utmost priority. "Everything else is subordinate to economic relations," he said. "The two countries have a complementary relationship - even today. In other words, Germany supplies things China can use. And China supplies things Germany can use."

Άρα, η Γερμανία έχει καλύψει το "εξαγωγικό" της πρόβλημα με την Κίνα, και έχει πλέον καλύψει και το νομισματικό της πρόβλημα χάρη στο ευρώ, που της επιτρέπει να ενώσει όλο το χρυσό της Ευρώπης, να ελέγξει την Κεντρική Τράπεζα ολόκληρης της Ευρώπης (και άρα και ολόκληρη την Ευρώπη), να έχει μια σχετικά χαμηλή ισοτιμία σε σχέση με αυτή που θα είχε το μάρκο (διότι τώρα το ευρώ πέφτει λιγάκι, μιας και επηρεάζεται όχι μόνο από τη Γερμανία, αλλά και από τα PIIGS). Καταφέρνει μάλιστα να λύσει α' ότι φαίνεται και το αγκάθι των ελλειμματικών προυπολογισμών των PIIGS, και -μέχρι τώρα- έχει τυπώσει το ελάχιστο δυνατό ποσό ευρώ που απαιτούνταν για να διασώσει τις τράπεζες, και δε φαίνεται διατεθειμμένη να τυπώσει άλλο, διατηρώντας τη "νομισματική σταθερότητα" με κάθε κόστος.

Όσο για τους λαούς, περίμεναν μια "Αθηναική Συμμαχία" για την ευρωζώνη, αλλά, για μια ακόμα φορά στην ιστορία, τους πρέκυψε μια "Αθηναική Ηγεμονία". Και σε αυτές τις καταστάσεις, ή θα παλέψεις και θα κάνεις την ανατροπή, ή απλά θα εξοντωθείς.