Ενεργειακές εξελίξεις - part 2: Πετρελαική κρίση στη Δύση, κινήσεις Ρωσίας-Κίνας

Στο δεύτερο αυτό μέρος του αφιερώματός μας για τις ενεργειακές εξελίξεις, θα δούμε τις κινήσεις Ρωσίας και Κίνας στο μέτωπο αυτό. Πριν όμως πάμε εκεί, θα κάνουμε μια ανασκόπηση των βασικών μας θέσεων για την ενέργεια, ειδικά για το πετρέλαιο, και θα μιλήσουμε και για μια πιθανή στρατηγική της Γερμανίας για το ενεργειακό της μέλλον:

Το πετρέλαιο είναι  ο βασικότερος ίσως πυλώνας της σημερινής κοινωνίας. Όλοι ξέρουν τη σημασία του, και εμείς έχουμε προσπαθήσει να δείξουμε με σειρά άρθρων τη σχέση πετρελαίου-δολαρίου-χρυσού στη σημερινή παγκόσμια οικονομία (πχ εδώ), και έχουμε σταθεί και στην λεγόμενη "πετρελαϊκή κρίση" του 1973.

Αυτό που έγινε τότε, ήταν ότι η Σαουδική Αραβία κήρυξε εμπάργκο στις ΗΠΑ και γενικά στη Δύση, δηλαδή σταμάτησε να εξάγει πετρέλαιο στη Δύση. Ο λόγος που οδήγησε σε αυτή την απόφαση ήταν ότι 2 χρόνια πριν, οι ΗΠΑ κατάργησαν τον "κανόνα του χρυσού", και άρχισαν να τυπώνουν δολάρια, πληθωρίζοντας τα. Αυτό προφανώς δε συνέφερε τη Σαουδική Αραβία και τους λοιπούς πετρελαιάδες, διότι αυτοί έστελναν πετρέλαιο στην Αμερική, και ως αντάλλαγμα έπαιρναν δολάρια, δηλαδή νομίσματα που μακροπρόθεσμα θα έχαναν την αξία τους. 

Ας μην ξεχνάμε ότι χώρες όπως η Σαουδική Αραβία ενδιαφέρονται ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ για τη μακροπρόθεσμη αξία ενός νομίσματος, διότι έχουν μεγάλα πλεονάσματα, και θέλουν να σιγουρευτούν ότι θα τα αποθηκεύσουν σε κάτι που να διατηρείται σταθερό, και όχι σε κάτι που μετά από κάποια χρόνια θα έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος της αξίας του.

Οι πετρελαιάδες λοιπόν είδαν ότι η Αμερική άρχισε να πληθωρίζει το νόμισμα της (διότι δεν ήταν πλέον και τόσο ανταγωνιστική όσο παλιότερα, και ήθελε μια υποτίμηση ώστε να μειώσει το μισθό του εργάτη + να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο του Βιετνάμ, κτλ). Αυτό οι εργάτες δεν το πήραν χαμπάρι, αλλά οι πετρελαιάδες κατάλαβαν τι γίνεται, και αντέδρασαν με αυτό το εμπάργκο. Μάλιστα, πρότειναν αρχικά να πληρωθούν σε χρυσό, που ήταν σταθερός και τους άρεσε, αλλά τελικά, για να μην το κουράζω άλλο, η κρίση τότε ξεπεράστηκε "απλά" μέσω της απότομης ανόδου της τιμής του πετρελαίου σε δολάρια (δηλαδή το πετρέλαιο κόστιζε πχ 10$/βαρέλι, και "ξαφνικά" η τιμή του ορίστηκε στα 30 ή τα 40$/βαρέλι!)

Από τότε και μέχρι σήμερα, οι πετρελαιάδες αυξάνουν την τιμή του πετρελαίου ανάλογα με το πόσα δολάρια τυπώνουν οι Αμερικάνοι, και ανάλογα με την τιμή του χρυσού, που προφανώς τους αρέσει. Δείτε και το σχετικό διάγραμμα:

Όπως βλέπουμε, η τιμή του πετρελαίου σε δολάρια ανέβηκε κάπως στην κρίση του 1929, διότι και τότε τυπώθηκε λίγο πληθωριστικό δολάριο, ανέβηκε πάρα πολύ στην κρίση του 1973, και...ξανανεβαίνει σήμερα, όπως και ο χρυσός (διότι στην πραγματικότητα ο χρυσός και ο "μαύρος χρυσός" είναι οι δύο μεγάλες σταθερές τις παγκόσμιας οικονομίας, και το δολάριο είναι αυτό που πέφτει. Ο χρυσός είναι η "μεγάλη σταθερά" που αποτελεί το ιδανικό μέσο αποθήκευσης του πλούτου διότι μένει σταθερός, ενώ το πετρέλαιο είναι "το αντίθετο άκρο", διότι είναι η βάση για να γίνει οποιαδήποτε επένδυση,αντί για αποταμίευση).

Τέλος πάντων, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι ότι όπως και τότε, έτσι και τώρα οι πετρελαιάδες δε θέλουν να πληρώνονται σε δολάρια, διότι βλέπουν ότι οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει να τυπώνουν μέχρι αηδίας. Γι' αυτό και ο Σαντάμ δέχτηκε να πληρώνεται και σε ευρώ πριν οι Αμερικάνοι τον χτυπήσουν, γι' αυτό και ο Αχμαντινετζάντ θέλει το ίδιο πράγμα και οι Αμερικάνοι τον έχουν στη μπούκα, γι' αυτό και ο Καντάφι ήθελε να φτιάξει ένα χρυσό νόμισμα για τις πετρελαϊκές συναλλαγές και τον έφαγαν.

Η υποστήριξη για το δολάριο καταρρέει, και πλέον υπάρχει και ένας νέος διεκδικητής του ρόλου του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, το ευρώ. Δεν είναι τυχαίο που η Γερμανία, αν και μέλος του ΝΑΤΟ, ΔΕΝ πολυσυμμετέχει στις εκστρατείες του. Αποκορύφωμα ήταν η στάση της στην εισβολή στη Λιβύη, όπου τάχθηκε πλήρως με τη Ρωσία και την Κίνα, και δε συμμετείχε καθόλου.

Γιατί η Γερμανία συμπεριφέρεται λες και είναι αδιάφορη στο πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής; Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η Γερμανία ΔΕΝ έχει ενεργειακή αυτάρκεια, και αναγκάζεται να εισάγει ενέργεια (κυρίως από τη Ρωσία).

Δεν θα ήταν ωραία λοιπόν για τη Γερμανία να αναλάμβανε πιο πρωταγωνιστικό ρόλο στις ΝΑΤΟικές εκστρατείες, ώστε μετά να διεκδικήσει και μεγαλύτερο κομμάτι από τη λεία;;; (πχ φτηνό πετρέλαιο μέσω της εξασφάλισης κάποιων πετρελαιοπηγών, συμβολαίων για την εξόρυξη του πετρελαίου, κτλ)

 Ένας λόγος για τη μειωμένη όρεξη της Γερμανίας για στρατιωτικές εκστρατείες είναι...το "αμαρτωλό παρελθόν" της. Η Γερμανία έχει περάσει στη συνείδηση όλου του κόσμου ως η βασική ένοχος για το αιματοκύλισμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, και δε θέλει να ταυτίζεται πλέον με αιματοκυλίσματα. Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι, λόγω της ήττας της στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία δεν έχει και τόοοσο ισχυρό στρατό όσο οι άλλες μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (πχ έχει απαγορευτεί στη Γερμανία να κατασκευάσει ατομική βόμβα, κάτι που αυτομάτως τη φέρνει σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τους άλλους σε μια απευθείας πολεμική σύγκρουση).

Παρόλα αυτά, αν η Γερμανία ήθελε, θα μπορούσε να στείλει περισσότερο στρατό και να υποστηρίξει τις ΝΑΤΟικές εκστρατείες, εξασφαλίζοντας έτσι φτηνή ενέργεια, που προφανώς είναι κάτι που χρειάζεται και θέλει απεγνωσμένα. Κι όμως, η Γερμανία συμπεριφέρεται [σχεδόν] σαν "αθώα περιστερά", και κάνει το minimum από αυτά που θα μπορούσε να κάνει ως μεγάλος ιμπεριαλιστής που είναι. Γιατί;

Η απάντηση είναι, κτά την άποψη μου τουλάχιστον, ότι η Γερμανία έχει μία άλλη στρατηγική για να εξασφαλίσει φτηνή ενέργεια στο μέλλον. Αντί να την πάρει με στρατιωτικά μέσα, αιματοκυλίσματα, κτλ, η Γερμανία θα πάρει φτηνή ενέργεια με οικονομικά μέσα (και συγκεκριμένα με νομισματικά μέσα). 

Η Γερμανία, όπως και οι υπόλοιποι της συμμαχίας της (Ρωσία, Κίνα, και κάποιοι από τους πετρελαιάδες), προετοιμάζουν την "επόμενη μέρα" μετά την αποκαθήλωση του δολαρίου. Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής τους, έχουμε ήδη δει πρόσφατα ότι η Γερμανία δεν αγοράζει καθόλου χρυσό, αφήνοντας το για τους υπόλοιπους, και έχουμε εξηγήσει και το γιατί (συγκεκριμένα, είχαμε πει ότι η Γερμανία έχει ήδη πολύ χρυσό, και αφήνει και τους άλλους να αποκτήσουν και αυτοί αρκετό, με αντάλλαγμα οι υπόλοιποι να υποστηρίξουν το ευρώ ως το επόμενο "παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα).

Αν όμως το ευρώ όντως γίνει το #1 νόμισμα, το νόμισμα που θα χρησιμοποιείται για την αγορά πετρελαίου (μαζί με το χρυσό), τότε αυτό σημαίνει ότι το πετρέλαιο θα ήταν σχετικά φτηνό για τις χώρες που έχουν το ευρώ ως νόμισμα.  

Το ευρώ θα έχει αυξημένη ισοτιμία σε σχέση με τα υπόλοιπα νομίσματα, κάτι που αποτελεί "εμπορικό μειονέκτημα" (διότι τα εμπορεύματα των χωρών της ευρωζώνης θα είναι υπερβολικά ακριβά και δε θα εξάγονται εύκολα). ΟΜΩΣ, το μειονέκτημα αυτό θα ισοφαρίζεται και με το παραπάνω, μιας και το ευρώ θα προτιμάται για τις πετρελαϊκές συναλλαγές, και άρα οι χώρες της ευρωζώνης θα έχουν φτηνό πετρέλαιο, χωρίς μάλιστα να χρειαστεί να το κατακτήσουν με στρατιωτικά μέσα.

Δε θα πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι η Γερμανία γενικά δεν έχει μεγάλο πρόβλημα με ένα "σκληρό ευρώ", με μια υψηλή δηλαδή ισοτιμία του ευρώ έναντι των άλλων νομισμάτων. Η Γερμανία βασίζεται στην υψηλή ποιότητα των εμπορευμάτων της για να τα εξάγει, και όχι στις χαμηλές τους τιμές. Έτσι, το "σκληρό ευρώ" ΔΕΝ την ενοχλεί και τόσο, και αν μπορέσει να εξασφαλίσει φτηνή ενέργεια (που τώρα της λείπει) μέσω της νομισματικής κυριαρχίας του ευρώ, τότε θα λύσει και το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα της, και θα μπορέσει να αναπτυχθεί ακόμα πιο πολύ. (σημείωση: Αυτό είναι που κάνουν τώρα οι Αμερικάνοι, καθώς όποιος θέλει πετρέλαιο -δηλαδή οι πάντες- είναι υποχρεωμένος να πληρώνει σε δολάρια, στηρίζοντας έτσι το ρόλο του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος και κρατώντας την αξία του ψηλότερα απ' ότι θα ήταν αν δεν ίσχυε αυτό το καθεστώς για την πληρωμή του πετρελαίου).

Ας αφήσουμε όμως τώρα τα ιστορικά μαθήματα και τις εκτιμήσεις για το μέλλον, και ας δούμε μερικές από τις εξελίξεις στα ενεργειακά τους τελευταίους μήνες που δεν έγραφα:

Ο Nord Stream και ο South Stream είναι οι δύο βασικοί αγωγοί της Ρωσίας για να εξάγει ενέργεια στη Γερμανία, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι Αμερικάνοι προωθούν τον ανταγωνιστικό Nabucco, με αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, ώστε να περιορίσουν όσο μπορούν τη συμμαχία Ευρώπης-Ρωσίας (και στο βάθος και της Κίνας που είναι με τη Ρωσία), η οποία προφανώς απειλεί την ηγεμονία τους.

Πολλές οι μάχες λοιπόν, όπως ξέρετε, μιας και η Ελλάδα είναι από τους ενδιαφερόμενους, καθώς από εδώ θα περάσει όποιος αγωγός προωθηθεί (κατόπιν πιέσεων μάλιστα των Αμερικάνων προφανώς, η Ελλάδα υπέγραψε για τον αγωγό ΤΑΡ, που ακόμα δεν είναι καν σίγουρο ότι θα κατασκευαστεί, ούτε ξέρουμε ακριβώς από που θα παίρνει ενέργεια (πάντως δε θα παίρνει από Ρωσία, και αυτό αρκεί για την Αμερική)).

Παρόμοιες μάχες έχουμε και στη Βουλγαρία, κτλ, ενώ στην Ελλάδα υπάρχει μείζων θέμα με το ξεπούλημα της ΔΕΠΑ, που ενδιαφέρει τη Ρωσία, και έχει κάνει την καλύτερη οικονομική προσφορά, αλλά προφανώς η Αμερική βάζει εμπόδια σε μια τέτοια συμφωνία, ενώ η Ρωσία απειλεί ότι αν η Ελλάδα δε δεχτεί την προσφορά της για τη ΔΕΠΑ, δε θα συμπεριλάβει την Ελλάδα στο δρομολόγιο του South Stream...

Η Γερμανία πάντως δε δέχεται τέτοιες πιέσεις λόγω μεγέθους, και είναι φανερό ότι έχει συμμαχήσει με τη Ρωσία. Πριν λίγους μήνες μάλιστα η RWE, μια γερμανική εταιρεία, ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από το Project του (αμερικανοκίνητου) Nabucco, πηγαίνοντας το όλο εγχείρημα πολύ πίσω!

Την ίδια μέρα (7 Δεκεμβρίου 2012) που η Wall Street Journal ανακοίνωνε αυτή την είδηση, η Ρωσία...έκανε την επίσημη εκκίνηση του South Stream και προφανώς από μέσα της χαμογελούσε μέχρι τ' αυτιά...

Αλλά η Ρωσία δε χρησιμοποιεί την ενέργεια της μόνο για τη συμμαχία με την Ευρώπη, αλλά και με την Κίνα. Εδώ ο νέος αγωγός ESPO που θα μεταφέρει ενέργεια στην Ασία αλλά ακόμα και στις ΗΠΑ:

 

Asia to get more Russian ESPO crude as second pipeline opened

With the ESPO branch open the capacity of the pipeline network stretching from the Baltic to the Pacific Ocean will double to 30mn tonnes. Total exports are expected to reach 36mn tonnes in 2013.
The project “will seriously broaden the infrastructural potential of Russia's Far Eastern regions,” according to Russian President Vladimir Putin speaking during a TV link-up.
ESPO will ship oil to Japan, China, the United States, South Korea, the Philippines, Singapore and Taiwan, he said.

Putin Pipeline to Send 25% of Russia’s Oil Exports East 

Russia is on course to send an unprecedented 25 percent of its crude exports to eastern markets by 2015 as rising demand from China and other Asian consumers attracts sales at the expense of Europe. OAO Transneft, the state pipeline monopoly, says the ESPO line will reach its full capacity in two years.

Η πρώτη επίσκεψη που έκανε ο νέος πρόεδρος της Κίνας στο εξωτερικό ήταν προφανώς στη Ρωσία, όπου έκλεισε και ένα σωρό συμφωνίες, ενεργειακές, πολεμικών όπλων, κτλ:

Chinese president’s “historic visit” to Russia

Before his departure, Xi declared: “The fact I will visit Russia, our friendly neighbour, shortly after I become China’s president, is a testimony to the great importance China places on its relations with Russia.” In Moscow, he repeatedly emphasised the “special importance” and “priority” of Russia in China’s foreign policy.

Xi underscored the economic and strategic importance of the energy deals, saying: “Oil and gas pipelines have become the veins connecting the two countries in a new century.” China’s energy demands have vastly increased over the past two decades, forcing it to import gas and oil, particularly from the Middle East and Africa. The shipping routes across the Indian Ocean through South East Asia are, however, dominated by the US navy, leaving Chinese imports vulnerable to a US blockade. Under Obama’s pivot to Asia, the Pentagon has strengthened its control of key naval “choke points”, such as the Malacca Strait between Indonesia and Malaysia. Access to Russian oil and gas would largely neutralise the US threat to China.

-----
Στο αυριανό -τρίτο- μέρος του αφιερώματος μας στα ενεργειακά, θα δούμε τις εξελίξεις στο shale gas. Για σήμερα, σας αφήνω με μερικές ακόμα "μικρές" ειδήσεις από το χώρο:

Συμφωνία – μαμούθ στο πετρέλαιο συζητούν Ρωσία και Κίνα

Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το πρακτορείο Ρόιτερς οι Κινέζοι θα παράσχουν δάνειο ύψους 30 δισ δολαρίων στη Ροζνέφτ, που θα αποπληρώσει κεφάλαιο και τόκους σε μαύρο χρυσό. 
Η ρωσική εταιρεία που ελέγχεται από το Κρεμλίνο θα υπηρετήσει τη στρατηγική επιλογή της Ρωσίας να διπλασιάσει τη ροή πετρελαίου προς την Κίνα. Η συμφωνία φέρεται να έχει ήδη το πράσινο φως από τον ίδιο τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ήδη με βάση ανάλογη συμφωνία δανεισμού της Ροσνέφτ και της Τρανσνέφτ με 25 δισ. δολάρια η Κίνα έχει εξασφαλίσει αγωγό που θα μεταφέρει 300.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα για 15 χρόνια. Με τα χρήματα αυτά η Ροσνέφτ είχε αγοράσει την Γιούκος.
Τώρα θέλει να αγοράσει την αντίπαλό της θυγατρική της ΒΡ, ΤΝΚ-ΒΡ έναντι 55 δισ. δολαρίων. Αν η συμφωνία επιτευχθεί η Ροσνέφτ θα γίνει η μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός εταιρεία του πλανήτη από τις εισηγμένες σε χρηματιστήρια. 

 

Ποιο περιβάλλον ρε σεις, εμείς θέλουμε ενέργεια και δε σταματάμε σε τίποτα προκειμένου να την αποκτήσουμε!

Russia Lets China Into Arctic Rush as Energy Giants Embrace

Russia’s decision to give China a share of prized Arctic exploration licenses as part of a “breakthrough” deal signals how the world’s largest oil and gas producer and the biggest energy consumer are redrawing the global energy map.  

Τέλος, κύμα εξαγορών πετρελαιοπηγών/εταιριών από την Κίνα, που είναι άλλωστε πλέον ο #1 καταναλωτής ενέργειας στον κόσμο, και "διψάει" για πετρέλαιο:
Εξαγορές σε Αυστραλία, Αμερική, Καναδά, Ιράκ, δημιουργία έως και δικτύου παροχής φυσικού αερίου στην καρδιά του ανταγωνιστή τους, στις ΗΠΑ δηλαδή.


Αύριο το τρίτο μέρος...