Ενεργειακές εξελίξεις - part 1: Η "πράσινη ενέργεια" είναι φούσκα

Θα προσπαθήσω σήμερα και αύριο να κάνω ένα (μίνι) αφιέρωμα στις ενεργειακές εξελίξεις, που είναι πολλές και -εννοείται- σημαντικές. Άλλωστε, έχουμε σε παλιότερα άρθρα μας (πχ εδώ)  μιλήσει για την πετρελαϊκή κρίση του 1973, και γενικά έχουμε προσπαθήσει να δείξουμε τον κεντρικό ρόλο που παίζει η ενέργεια, κυρίως το πετρέλαιο, στη σημερινή κοινωνία. Επίσης, στα άρθρα μας δείχνουμε τη σχέση μεταξύ δολαρίου και πετρελαίου, και το πως αυτή επηρεάζει τις σημερινές οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις.

Επειδή δεν έγραφα εδώ και ένα με ενάμισι χρόνο, είναι προφανές ότι δε μπορώ να καλύψω πλήρως και σε βάθος όλες τις εξελίξεις στα ενεργειακά. Θα κάνω μια προσπάθεια πάντως, ξεκινώντας για σήμερα με τη μεγάλη -όπως αποδεικνύεται πλέον στην πράξη- φούσκα της "πράσινης ενέργειας".

Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η "πράσινη ενέργεια" διαφημίστηκε -και επιδοτήθηκε- σε τεράστιο βαθμό, ως μια "διέξοδος από την κρίση". Άλλωστε, ο καπιταλισμός βασίζεται στη "δημιουργική καταστροφή", δηλαδή από τη μία θα βγει από την κρίση του καταστρέφοντας ό,τι δεν αποδίδει τα επιθυμητά κέρδη, αλλά από την άλλη πρέπει και να δημιουργήσει και κάτι, να βρει δηλαδή κάποιους κλάδους της παραγωγής ώστε να επενδυθούν εκεί κεφάλαια και να αποδώσουν κέρδος, ώστε να "κινηθεί η αγορά". Ο #1 κλάδος που προωθήθηκε ήταν η "πράσινη ενέργεια" (αιολικά, ηλιακά, κτλ).

Μόνο που η αποδοτικότητα της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας είναι τόσο χαμηλή σε σχέση με τα λεφτά που απαιτούνται για την επένδυση, που τελικά καταντά...οικονομικά ασύμφορη. Δηλαδή όποιος επενδύσει σε αυτό τον κλάδο θα έχει χασούρα. Άσε που πλέον αποδεικνύεται και στην πράξη (όχι μόνο σε θεωρητικές μελέτες) ότι το ρεύμα που παράγεται δεν είναι σταθερό, δεν μπορεί να αποθηκευτεί εύκολα/φτηνά, κτλ.

Οπότε ο κλάδος της "πράσινης ενέργειας" δεν αποδίδει - στην πραγματικότητα, ποτέ δεν απέδιδε, απλά ήταν -και είναι- κερδοφόρος για τους "αεριτζήδες" που πουλάνε "πράσινη ενέργεια" μόνο και μόνο επειδή είναι επιδοτούμενοι. 

Με λίγα λόγια, ΟΛΑ τα αιολικά και ηλιακά πάρκα θα είχαν χρεωκοπήσει αν δεν τσέπωναν ένα σωρό επιδοτήσεις, και αν οι κυβερνήσεις δεν φρόντιζαν παράλληλα να...ποινικοποιήσουν τη χρήση των "συμβατικών" πηγών ενέργειας (από το κάρβουνο μέχρι τον άνθρακα και το λιγνίτη). Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει την "αγορά ρύπων", οπότε αν κάποιος θέλει να αποφύγει την πράσινη ενέργεια και να χρησιμοποιεί μόνο πετρέλαιο...πληρώνει πρόστιμο! Δηλαδή όχι μόνο τα κράτη δίνουν ένα σωρό λεφτά στην "πράσινη ενέργεια", αλλά...βάζουν και πρόστιμα αν δεν την υιοθετήσεις (πρόσφατο παράδειγμα η Κύπρος, που μέσα σε όλα τα άλλα έφαγε πρόστιμο αυτές τις μέρες γιατί δεν έχει επενδύσει επαρκώς σε αιολικά και ηλιακά πάρκα).

Όσο για τις επιδοτήσεις, στην Ελλάδα τις ξέρουμε όλοι νομίζω, μιας και το κράτος πληρώνει ένα σωρό λεφτά σε όσους παράγουν "πράσινη ενέργεια", και πολλοί αγρότες (και μη) έχουν φτάσει στο σημείο να "φυτεύουν φωτοβολταϊκά" και να τσεπώνουν τις επιδοτήσεις αυτές. Η ΔΕΗ είναι υποχρεωμένη βάση νόμου να αγοράζει το ρεύμα που παράγουν (ενώ παράλληλα η ΕΕ πιέζει για κατάργηση πχ του λιγνίτη), και επειδή το ρεύμα της "πράσινης ενέργειας" είναι ακριβό λόγω των επιδοτήσεων, η ΔΕΗ ακριβαίνει διαρκώς τις τιμές, ώστε να μετακυλίσει στους πελάτες της (δηλαδή σε εμάς) το αυξημένο αυτό κόστος. Έτσι, ο έτσι και αλλιώς φτωχοποιημένος κόσμος δυσκολεύεται ακόμα περισσότερο να τα φέρει βόλτα, ενώ και η βιομηχανία στενάζει, μιας και το αυξημένο ενεργειακό κόστος είναι πρόβλημα και για τις επιχειρήσεις.

Οι μόνες επιχειρήσεις βέβαια που μένουν ικανοποιημένες είναι αυτές που παράγουν τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά, αλλά όλες οι άλλες υποφέρουν, όπως και οι "απλοί οικιακοί καταναλωτές". Και αυτό δεν είναι "ελληνικό" φαινόμενο, αλλά παγκόσμιο:

Στην αρχική εικόνα που παραθέσαμε σε αυτό το άρθρο, βλέπουμε πρόσφατο άρθρο του Spiegel να μας λέει ότι η Γερμανία δεν αντέχει πλέον όλες αυτές τις επιδοτήσεις, που έχουν εκτινάξει στα ύψη την τιμή του ρεύματος στη Γερμανία, και σκέφτονται πλέον να τις μειώσουν.

Η περίπτωση της Γερμανίας είναι νομίζω πολύ ενδιαφέρουσα, γιατί η χώρα αυτή έχει μεγάλες ενεργειακές ανάγκες, λόγω και της βιομηχανίας της, αλλά...δεν έχει δικά της ενεργειακά αποθέματα, και αναγκάζεται να τα εισάγει. Μάλιστα, μετά από τη Φουκοσίμα, η Γερμανία έκλεισε και τα πυρηνικά της εργοστάσια, και είχαμε τότε σχολιάσει ότι αυτό νομοτελειακά θα τη στείλει ακόμα πιο κοντά στη Ρωσία, από την οποία έτσι και αλλιώς εισάγει περίπου το 50% των ενεργειακών της αναγκών (εξ ου και η μεταξύ τους συμμαχία).

Η Γερμανία όμως έκανε τότε και κάτι ακόμα , που είχαμε πει ότι δε θα της βγει - επένδυσε πολύ στην "πράσινη ενέργεια", αλλά...η "πράσινη ενέργεια" αποδείχθηκε ακόμα πιο μεγάλη φούσκα κι απ' ότι είχα φανταστεί! Οπότε τόσο οι "απλοί καταναλωτές", όσο και οι βιομήχανοι γκρινιάζουν - δείτε ένα άρθρο του Bloomberg:

Merkel’s subsidies to renewable-energy producers are fueling runaway electricity costs and posing a threat to the stagnant German economy. Consumers pay for the subsidies through a surcharge on their bills. The fee had surged 47 percent on Jan. 1 from a year earlier. In three years, it had more than doubled.
[...]

“Higher power prices eventually weigh on the entire German economy,” says Michael Huether, director of the IW institute.
[...]
“Merkel is showing poor leadership on energy policy, and that could hurt her in the September elections,” says Carsten Nickel, a London-based analyst at Eurasia Group, a political- risk research and consulting firm.
[...]
“We all want to get out of nuclear power and switch to a renewable-energy supply as quickly as possible,” Merkel told reporters in Berlin a month after the Fukushima tragedy began unfolding.
Germany was one of the first countries to kick-start its wind and solar industry with uncapped incentives starting in 2000. Today, it’s the world leader in solar power, with 1.3 million panels installed at homes and businesses.

Ωραία είναι όλα αυτά τα "πράσινα"...αλλά δεν αποδίδουν. Η Γερμανία ήδη έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί ακόμα και το "παλαιομοδίτικο" κάρβουνο αντί για τα πολυδιαφημισμένα αιολικά και ηλιακά της πάρκα, μιας και το κάρβουνο (όπως και το πετρέλαιο/φυσικό αέριο της Ρωσίας) μπορεί να είναι λίγο "ντεμοντέ", αλλά πάντως έχουν καλή ενεργειακή απόδοση, και προσφέρουν σχετικά φτηνό και σταθερό ρεύμα. Αντίθετα, η "πράσινη ενέργεια" επιβαρύνει πολύ τους "απλούς καταναλωτές", αλλά και την βιομηχανία της Γερμανίας, και αυτό προφανώς είναι μη αποδεκτό.

Την ίδια ώρα βέβαια που η Γερμανία σιγά-σιγά "τα μαζεύει" για τις πράσινες επιδοτήσεις της, αναγκάζει τους υπόλοιπους, πχ την Κύπρο, να αγοράσουν τα πάνελ και τις ανεμογεννήτριες που παράγει, ώστε να βγάλει αυτή το κέρδος της από τις εξαγωγές, και απειλεί ότι αν η Κύπρος -και οι υπόλοιποι βέβαια- δε συμμορφωθούν...θα τους βάλει πρόστιμο!).

Ενδιαφέρον έχει και η περίπτωση της άλλης μεγάλης "υπερδύναμης" στο χώρο της παραγωγής φωτοβολταϊκών, της Κίνας: Η Κίνα ναι μεν παράγει φωτοβολταϊκά,αλλά -τι περίεργο- δεν τα χρησιμοποιεί σχεδόν καθόλου, τα εξάγει όλα στη Δύση. Άλλωστε, η Κίνα δεν έχει υπογράψει και δε δεσμεύεται από διεθνείς συνθήκες όπως πχ δεσμεύεται η Κύπρος, και δεν κινδυνεύει από κανένα πρόστιμο αν δε βάλει ηλιακή και αιολική ενέργεια. Όσο για το περιβάλλον, γραμμένο το έχουν οι καπιταλιστές, το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το μέγιστο δυνατό κόστος-ελάχιστο δυνατό κόστος (έχετε δει και την αιθαλομίχλη σε κάτι κινεζικές πόλεις).

Τέλος πάντων, η Κίνα το ξέρει προφανώς ότι τα αιολικά και τa φωτοβολταικά δε συμφέρουν, και σιγά μην τα επιδοτήσει. Απλά τα πουλάει στα "κορόιδα" στη Δύση (πχ σε κάτι Ελλάδες και Κύπρους που είναι πλέον...νομικά υποχρεωμένες να έχουν "πράσινη ενέργεια" παρότι είναι οικονομικά ασύμφορη), και για τον εαυτό της η Κίνα χρησιμοποιεί πετρέλαιο,φυσικό αέριο, πυρηνική ενέργεια και κάρβουνο, που είναι αποδοτικά και "σχετικά φτηνά". Εδώ το σχετικό διάγραμμα, με την "πράσινη ενέργεια" (renewables) ουσιαστικά να απουσιάζει εντελώς:

Όπως βλέπουμε δηλαδή για τις δύο μεγαλύτερες χώρες που παράγουν φωτοβολταϊκά και αιολικά, η Κίνα ούτε καν τα χρησιμοποιεί (τα εξάγει όλα σε άλλες χώρες απλά για να βγάλει κέρδος από την πώληση τους), ενώ η Γερμανία ναι μεν τα προώθησε, αλλά πλέον το έχει μετανοιώσει, γιατί πολύ απλά το κόστος δεν αντέχεται (και αν δεν το αντέχουν οι καταναλωτές στη Γερμανία, φαντάσου πόσο δυσβάσταχτες είναι αυτές οι αυξήσεις σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου ο κόσμος είναι φτωχότερος, οι βιομηχανίες είναι λιγότερο ανταγωνιστικές, και επίσης πρέπει να υπολογίσουμε ότι χώρες όπως η Ελλάδα πληρώνουν για να εισάγουν αυτά τα συστήματα. 

Δηλαδή η Γερμανία τα παράγει μόνη της και παρόλα αυτά δεν αντέχει το υψηλό κόστος των επιδοτήσεων που χρειάζονται, και η Ελλάδα, η Κύπρος και γενικά όλες οι υπόλοιπες χώρες είναι...νομικά υποχρεωμένες να τα αγοράζουν-εισάγουν και να τα χρησιμοποιούν, αλλιώς θα φάνε πρόστιμο!!! Μιλάμε για καταστάσεις "για γέλια και για κλάματα", που ευνοούν μόνο τις εταιρείες που κατασκευάζουν φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες, και τα λόμπυ που στηρίζουν, αλλά ρημάζουν...όλους τους υπόλοιπους).

Μερικές ακόμα -λίγο σκόρπιες- ειδήσεις σχετικά με το θέμα:

• Στη Γερμανία τους τελευταίους μήνες η κυβέρνηση Μέρκελ όλο κάνει διαβουλεύσεις για να δει πως θα μειώσει την τιμή του ρεύματος. Είδαμε και πιο πάνω το άρθρο του Spiegel που ανέφερε την πρόθεση της να μειώσει δραστικά τις επιδοτήσεις, αλλά επειδή έρχονται και εκλογές, η Μέρκελ πιέζει όσο μπορεί μπας και καταφέρει άμεσα να μειώσει λιγάκι την τιμή του ρεύματος, ώστε να ευχαριστήσει τους ψηφοφόρους. Ως τώρα πάντως, δεν έχει βρει κάποια τέτοια "προσωρινή" λύση, όπως αναφέρει η Wall Street Journal.
• Όπως είπαμε, δεν είναι μόνο η Ελλάδα ή η Γερμανία, Το θέμα είναι παγκόσμιο. Πχ δείτε εδώ άρθρο από τον βρετανικό "Independent" που μας πληροφορεί ότι ο μέσος καταναλωτής ρεύματος θα αναγκαστεί να πληρώσει 170 λίρες παραπάνω κάθε χρόνο ώστε να χρηματοδοτήσει έτσι τις επιδοτήσεις για τα αιολικά πάρκα που έφτιαξε η Αγγλία. Σε ακόμα πιο "αγριεμένο" ύφος, η Telegraph μας λέει ορθά-κοφτά ότι "η υπερβολική πράσινη ενέργεια είναι κακή για την Αγγλία", και ζητά τον περιορισμό της πριν να "σβήσουν τα φώτα", όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, χαρακτηρίζοντας την ενεργειακή πολιτική του κράτους ως...τρελή (εδώ και εδώ). Μάλιστα, σε ένα άλλο πολύ καλό άρθρο της ίδιας εφημερίδας, συγκρίνει την κατάσταση στην Αγγλία με την [ακόμα χειρότερη] κατάσταση στη Γερμανία, και λέει μεταξύ άλλων ότι η ενέργεια που παράγεται όχι μόνο είναι ακριβή, αλλά δεν είναι και σταθερή, και για να "καλυφθούν τα κενά" αναγκαζόμαστε να χρησιμοποιήσουμε εφεδρείες με "συμβατικά καύσιμα", που και κόστος προσθέτουν, και το περιβάλλον ρυπαίνουν:

  The more a country depends on such sources of energy, the more there will arise – as Germany is discovering – two massive technical problems. One is that it becomes incredibly difficult to maintain a consistent supply of power to the grid, when that wildly fluctuating renewable output has to be balanced by input from conventional power stations. The other is that, to keep that back-up constantly available can require fossil-fuel power plants to run much of the time very inefficiently and expensively (incidentally chucking out so much more “carbon” than normal that it negates any supposed CO2 savings from the wind).

• Στην Αμερική, είχαμε πρόσφατα τη χρεωκοπία μιας πολύ μεγάλης εταιρείας κατασκευής φωτοβολταϊκών, της Solyndra, αλλά και μερικών άλλων που ήταν μικρότερες και δεν πολυακούστηκαν. Παρά δηλαδή τις [τεράστιες] επιδοτήσεις, οι εταιρείες αυτές έχουν αρχίσει να έχουν πρόβλημα, διότι τα κράτη δεν αγοράζουν πλέον όπως παλιά την "πράσινη ενέργεια", διότι βλέπουν ότι είναι οικονομικά ασύμφορη. Οπότε έχουν αρχίσει τα "λουκέτα". Λίγο μετά τη Solyndra μάλιστα χρεωκόπησε και μια άλλη μεγάλη εταιρεία από τον ίδιο κλάδο, η Suntec, η οποία είναι κινέζικη (φανερώνοντας ότι υπάρχει παγκόσμιο θέμα). 
• Η γνωστή γερμανική εταιρεία Bosch αποφάσισε να σταματήσει να παράγει φωτοβολταικά, βλέποντας προφανώς ότι αν οι επιδοτήσεις μειωθούν, δε θα συμφέρει πλέον, ενώ η BP πουλάει σε όποιον ενδιαφέρεται το παρακλάδι της που ασχολείται με τα αιολικά.
• Την ίδια ώρα, στη γειτονική Βουλγαρία πρόσφατα είχαμε μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις, με ένα από τα κεντρικά αιτήματα των διαδηλωτών να είναι η μείωση της τιμής του ρεύματος. Η κυβέρνηση υποχώρησε και ήδη κάνει ελέγχους σε εταιρείες (η Βουλγαρία έχει ιδιωτικοποιήσει το ρεύμα της σε μεγάλο βαθμό), και παράλληλα έχει ήδη αποφασίσει να κόψει το 40% των ηλιακών και των αιολικών της πάρκων, διότι προφανώς δε μπορεί να αντέξει το κόστος.
• Στην Ελλάδα βέβαια, το ρεύμα συνεχίζει να αυξάνεται σα να μη συμβαίνει τίποτα (και ας μη μπορεί να το πληρώσει ο κόσμος),  ενώ πριν λίγες μέρες βγήκε και απόφαση που επιτρέπει να μπαίνουν "ανανεώσιμες πηγές ενέργεια" στα δάση (!), καταστρέφοντας τα για χατήρι της "πράσινης ενέργειας"...Αν θέλετε και πιο επιστημονικά στοιχεία και νούμερα για την Ελλάδα, διαβάστε και εδώ

 Το διάγραμμα δείχνει το κόστος κάθε μορφής ενέργειας, με την "πράσινη ενέργεια"να είναι η  πιο ακριβή. Το διάγραμμα, όπως και κάποια από τα στοιχεία που παρέθεσα στο άρθρο, τα πήρα από ένα blog εδώ στην Ελλάδα, το archaeopteryxgr.blogspot.gr. Μπορεί με το συντάκτη του να μη συμφωνούμε στην πολιτική ιδεολογία, αλλά παντως εννοείται ότι σέβομαι τις γνώσεις και τη δουλειά του πάνω στο συγκεκριμένο θέμα της "πράσινης ενέργειας", και συμφωνώ μαζί του.