Μεταναστευτικό και αριστερά, με αφορμή τη Μανωλάδα

 

Με αφορμή τα γεγονότα στη Μανωλάδα, θα γράψω ένα ακόμα άρθρο, που ίσως να "μπερδέψει" και να μην αρέσει καθόλου σε μεγάλα κομμάτια της σημερινής αριστεράς.

Αυτό που έγινε στη Μανωλάδα είναι μια επίθεση των τσιφλικάδων εναντίον των εργατών, που ζουν σε άθλιες συνθήκες και τους εκμεταλλεύονται άγρια οι εργοδότες τους.

Καταρχήν, ας ξεκινήσουμε με τα σημεία που θεωρώ σωστά στη γραμμή της σημερινής αριστεράς, και μετά θα δούμε και που διαφωνώ:

Οι εργάτες αυτοί είναι μετανάστες, και σίγουρα αυτό αποδεικνύει ότι ο ρατσισμός χρησιμοποιείται από την άρχουσα τάξη για να διχάσει τους εργάτες, να τους στρέψει τον έναν εναντίον του άλλου, ώστε να τους αποδυναμώσει ("διαίρει και βασίλευε"). Δηλαδή ένας από τους βασικότερους λόγους για τους οποίους η άρχουσα τάξη μπορεί να ρημάζει τόσο άγρια τους μετανάστες εργάτες, είναι διότι έχει πείσει πολλούς ντόπιους εργάτες ότι "οι ξένοι φταίνε για όλα", οπότε αντί οι ντόπιοι εργάτες να στηρίξουν τους μετανάστες, "κάνουν τα στραβά μάτια" (μερικοί μπορεί και να γουστάρουν κιόλας!).

Επίσης, δίνω 100% δίκιο στους εργάτες αυτούς, ασχέτως εθνικότητας εννοείται, διότι όταν ζεις κάτω από τέτοιες συνθήκες, λογικό είναι να εξεγερθείς εναντίον του εκμεταλλευτή σου. Και όταν μάλιστα ο εργοδότης δε σου δίνει ούτε καν τα ελάχιστα δεδουλευμένα που τα δικαιούσαι λόγω της εργασίας και του μόχθου σου, τότε θα έλεγα ότι...και λίγα έκαναν οι εργάτες αυτοί. Και θα συμφωνήσω με το γνωστό σύνθημα "Έλληνες και ξένοι, εργάτες ενωμένοι", διότι όντως οι εργάτες πρέπει να είναι ενωμένοι για να διεκδικήσουν το κοινό τους συμφέρον.

Από εκεί και πέρα όμως, έστω και αν αυτές οι απόψεις είναι "αντιδημοφιλείς" και μάλλον θα "θαφτούν" κάτω από τις εξελίξεις με τους εργάτες στη Μανωλάδα, με την αριστερά να λέει τα ίδια τσιτάτα ότι οι μετανάστες είναι αδέρφια μας κτλ, εγώ θα πω και κάτι ακόμα:

Αν διαβάσει κανείς τα έργα του Μαρξ και του Λένιν, θα δει ότι ναι μεν μιλούσαν για την ανάγκη να είναι ενωμένοι οι προλετάριοι ("προλετάριοι όλου του κόσμου ενωθείτε"), αλλά φρόντιζαν να κάνουν και διαχωρισμό ανάμεσα στους "προλετάριους" και τους "λούμπεν προλετάριους", που τους θεωρούσαν ξεχωριστή κοινωνική τάξη, η οποία δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα συμμαχήσει με το προλεταριάτο, μιας και έχει διαφορετικά συμφέροντα. [θα παραθέσω σχετικά κείμενα των Μαρξ και Λένιν στη συνέχεια που νομίζω ότι έχουν ενδιαφέρον].

Δηλαδή σε αντίθεση με τη "συνηθισμένη" ανάλυση ότι οι προλετάριοι είναι η κατώτερη τάξη του πληθυσμού, ο Μαρξ έδειξε ότι...υπάρχει και μία ακόμα κατώτερη τάξη, το "λούμπεν προλεταριάτο" όπως έχει ονομαστεί. Σε αυτή την τάξη περιλαμβάνονται -ανεξαρτήτως εθνικότητας προφανώς- ζητιάνοι, μικροκακοποιοί που πχ κλέβουν για να ζουν, κτλ. Αυτοί ίσως να πάρουν υπό κάποιους όρους την πλευρά του προλεταριάτου, αλλά ίσως και όχι.

Οι Μαρξ και Λένιν αναγνωρίζουν μάλιστα ότι γενικά αυτή η τάξη ΔΕΝ ευθύνεται η ίδια για την κατάσταση της, διότι ο καπιταλισμός τη δημιουργεί (πχ αν δε βρίσκεις δουλειά άνεργος για κάμποσα χρόνια, μετά καταντάς ζητιάνος (αν και σε αυτή την περίπτωση διατηρείς σε μεγάλη βαθμό την ιδεολογική σκέψη που είχες από πριν), ή/και καταφεύγεις σε μικροκλοπές, κτλ.  Παρόλα αυτά, προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν ότι το λούμπεν προλεταριάτο είναι μια ξεχωριστή τάξη, και δεν μπορούμε από αυτή να περιμένουμε τα ίδια πράγματα που περιμένουμε από το προλεταριάτο (εργατική τάξη): 

Αυτό ισχύει διότι το λούμπεν προλεταριάτο δεν έχει αναπτύξει ταξική συνείδηση, είναι εξαθλιωμένο και βασίζεται περισσότερο στο μικροέγκλημα και στη φιλανθρωπία για να ζήσει, και όχι στο να πουλά την εργατική του δύναμη στον εργοδότη όπως κάνουν οι προλετάριοι. Επειδή ακριβώς βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη φιλανθρωπία και στο έγκλημα για να ζήσουν, δεν έχουν το ίδιο συμφέρον να ανατρέψουν τις υπάρχουσες κοινωικοπολιτικές δομές με τους προλετάριους.

Ο εργάτης πέφτει θύμα εκμετάλλευσης του μόχθου του από τον εργοδότη (όπως πχ οι εργάτες στη Μανωλάδα). Άρα, έχει άμεσο συμφέρον και κίνητρο να ανατρέψει το σημερινό σύστημα παραγωγής, διότι το σύστημα αυτό ευνοεί τους κεφαλαιοκράτςες που κατέχουν τα μέσα παραγωγής, έναντι των εργατών. Επίσης, έχοντας βιώσει στο πετσί της που οδηγεί η "εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο", το προλεταριάτο είναι η μόνη τάξη που μπορεί να παλέψει και να σχεδιάσει το πέρασμα σε έναν άλλο τρόπο παραγωγής, που θα πάψει την ατομική ιδιοκτησία και τα όσα αυτή προκαλεί.

Αντίθετα, το λούμπεν προλεταριάτο δεν εργάζεται, πχ οι ζητιάνοι -είτε είναι Έλληνες είτε είναι αλλοδαποί- βασίζονται στο μόχθο των άλλων. Δηλαδή δε βρίσκουν το φαΐ τους μέσα από την εργασία που δημιουργεί νέο πλούτο, αλλά...από τη "φιλανθρωπία", δηλαδή τη μεταφορά του ήδη υπάρχοντος πλούτου από τη μία τσέπη στην άλλη.

Πριν δούμε και απόσπασμα από παλιότερο άρθρο μου, όπου υπάρχουν και σχετικές παρατηρήσεις των Μαρξ και Λένιν, μια τελευταία παρατήρηση-συμπέρασμα: 

Ασφαλώς και θα πρέπει να είμαστε 100% αλληλέγγυοι στον αγώνα των εργατών στη Μανωλάδα, απέναντι στη χειρότερη μορφή εργοδοτικής εκμετάλλευσης και επίθεσης των εκεί τσιφλικάδων και όσων των καλύπτουν. Και όντως οι μετανάστες αυτοί είναι αδέρφια μας όπως λέει και η αριστερά, διότι είναι εργάτες που μοχθούν και παράγουν για να ζήσουν, πέφτοντας μάλιστα θύματα τεράστιας εκμετάλλευσης, ρατσισμού, κτλ.

Όμως, καλώς ή κακώς, ΔΕΝ είναι αδέρφια μας οι "λούμπεν προλετάριοι", οι ζητιάνοι, μικροκακοποιοι, κτλ. Αυτοί ΔΕΝ είναι εργάτες,και δε θα πρέπει να τους τσουβαλιάζουμε. Εγώ δεν κοιτάζω την εθνικότητα τους - κοιτάζω την ταξική τους θέση: Άλλη είναι η θέση του εργάτη, και άλλη αυτή του ζητιάνου (άρα είναι άλλα και τα ταξικά τους συμφέροντα). Και όλα αυτά -επαναλαμβάνω- ανεξαρτήτως εθνικότητας (δηλαδή δεν περιμένω και πολλά πχ από τους Πακιστανούς ζητιάνους ή μικροκακοποιούς, αλλά επίσης δεν περιμένω και πολλά από τους Έλληνες ζητιάνους και μικροκακοποιούς. Μια εξαίρεση μπορεί να γίνει για τους λεγόμενους" νεόπτωχους", δηλαδή για αυτούς που είχαν μια εργατική θέση, αλλά τώρα έχουν γίνει ζητιάνοι λόγω ανεργίας. Αυτοί ναι μεν είναι ζητιάνοι, αλλά στο μυαλό τους ακόμα σκέφτονται σε μεγάλο βαθμό ως εργάτες (ανάλογα και με το τι μυαλό είχε ο καθένας από πριν βέβαια), άρα είναι ικανοί για ταξικοί πάλη, και άρα μπορούμε να συμμαχήσουμε κάπως πιο εύκολα με τέτοιες περιπτώσεις λούμπεν προλετάριων).

Η αριστερά σήμερα δε θέλει, ή και δεν μπορεί να αναγνωρίσει καν την ύπαρξη μιας άλλη "υπο-τάξης" κάτω από το προλεταριάτο. Δε μιλάει καν για "λούμπεν προλεταριάτο", και αρκείται στα γνωστά "οι μετανάστες είναι αδέρφια μας", ενώ πολλοί μετανάστες (όπως και κάποιοιΈλληνες βέβαια) είναι λούμπεν προλετάριοι, ανήκουν δηλαδή σε διαφορετική τάξη και έχουν διαφορετικά συμφέροντα. Και γι' αυτό και αδυνατεί να αντιπαρατεθεί νικηφόρα απέναντι στο ιδεολογικό "δηλητήριο" της άρχουσας τάξης (ρατσισμός, φασισμός, κτλ).

"Το λούμπεν προλεταριάτο, αυτό το παθητικό προϊόν σαπίλας των πιο χαμηλών στρωμάτων της παλιάς κοινωνίας, παρασέρνεται εδώ κι εκεί στο κίνημα από την προλεταριακή επανάσταση, όμως απ' τις συνθήκες της ζωής του είναι πάντα πρόθυμο να πουληθεί για αντιδραστικές ενέργειες."
Κ. Μαρξ, Κομμουνιστικό Μανιφέστο

Α ρε Μαρξ, αν σε διάβαζαν οι αριστεροί μπορεί και να καταλάβαιναν αυτά που γίνονται, αλλά τώρα...άστα να πάνε: Στο βίντεο, κάποιοι λούμπεν προλετάριοι (τυχαίνει να είναι από το Πακιστάν) πληρώθηκαν από το ΠΑΣΟΚ για να κουνάνε τις σημαίες του σε μια προεκλογική ομιλία του Βενιζέλου, μιας και το ΠΑΣΟΚ δεν έχει πλέον και πολλούς οπαδούς.

Εδώ και κάποια απόσπασμα από παλιότερο άρθρο, όχι μόνο με τις απόψεις μου, αλλά και με τις απόψεις των Μαρξ και Λένιν επί του θέματος:

Spoiler:

[...] Πέρα από αυτό όμως, που δεν είναι παρά η "κατάληξη" του ζητήματος, ας ρίξουμε μια ματιά και στη "ρίζα" του: Ποιος είναι ο λόγος που τα φασισταριά της Χρυσής Αυγής βρίσκονται εκεί; Γιατί κάποιοι τους ψήφισαν;

Είναι άραγε επειδή η "Χρυσή Αυγή" θα επιλύσει με φιλολαικό τρόπο την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση; Μα πόσοι άραγε πιστεύουν ότι αυτά τα φασισταριά ξέρουν από παγκόσμιες οικονομίες ή οτιδήποτε τέτοιο; Μάλλον ελάχιστοι. Παρόλα αυτά όμως, αυτά τα φασισταριά ξέρουν, έστω και ενστικτωδώς, κάτι το ιδιαίτερα σημαντικό στην πολιτική:

Το Α και το Ω είναι να μπορέσεις να ορίσεις το ποιος είναι ο εχθρός, και να δείξεις και το πώς θα τον καταπολεμήσεις. Η "Χρυσή Αυγή" το έχει κάνει αυτό, έχει πει ότι "για όλα φταίνε οι Εβραίοι"...εεε, συγνώμη, "για όλα φταίνε οι Μουσουλμάνοι" ήθελα να πω.

Όπως επισημαίναμε και σε παλιότερο άρθρο:

Η άρχουσα τάξη σε όλα λίγο-πολύ τα κράτη έχει τρομερό πρόβλημα να πείσει "με το καλό" τους λαούς να δεχτούν μια τρομερή αύξηση της εκμετάλλευσης ("κινεζοποίηση"), προκειμένου οι τραπεζίτες να πάρουν τρις $ σε "πακέτα σωτηρίας", και οι βιομήχανοι να έχουν στη διάθεση τους φτηνούς εργάτες στη δύση ("αλλιώς πάμε και Ασία άμα λάχει..").

Ως εκ τούτου, ολοένα και περισσότεροι εργάτες κινητοποιούνται, και τα κράτη λαμβάνουν το ένα κατασταλτικό μέτρο μετά το άλλο, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν και να χτυπούν το λαό, μιας και ξέρουν ότι τον έχουν ρημάξει (και θα τον ρημάξουν κι άλλο), και αυτό ξέρουν ότι οδηγεί το λαό στο να αντιδράσει.

Πώς θα αντιδράσει όμως;

Είναι φανερό πως όσο περισσότερο χτυπιέται ο λαός, τόσο περισσότερο θα αναζητά το "ποιος φταίει" για αυτή την επίθεση που δέχεται. Θα αναζητά δηλαδή τον εχθρό.

Ποιος λοιπόν είναι αυτός που ρημάζει άραγε το λαό; Όπως έχουμε δει και πάμπολλα άρθρα μας (πχ εδώ), οι ίδιοι οι αξιωματούχοι της άρχουσας τάξης (όπως πχ οι τραπεζίτες της Citigroup) παραδέχονται πως ελέγχουν ολιγοπωλιακά όλον τον κόσμο, και έχοντας κατορθώσει να αρπάξουν ένα τεράστιο μέρος του παγκόσμιου πλούτου και εξουσίας.

Και εννοείται πως όλα αυτά τα "επιτεύγματα" τους οι τραπεζίτες/βιομήχανοι/εφοπλιστές/δεσποτάδες, κτλ δεν τα κατάφεραν μόνοι τους. Είναι προφανές πως οι πολιτικοί της άρχουσας τάξης είναι εκείνοι που υπέγραψαν ένα σωρό αντιλαϊκούς νόμους, προκειμένου να ευνοήσουν τη συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια μιας μικρής ολιγαρχίας.

Όταν λοιπόν ο κόσμος δε φαίνεται πλέον να δέχεται την κυριαρχία αυτής της ολιγαρχίας επάνω του, καθώς η κυριαρχία αυτή γίνεται ολοένα και πιο τυραννική, είναι προφανές πως η άρχουσα τάξη πρέπει εκτός από το να καταστείλει, να δώσει στο λαό ένα θύμα, να τον τον πείσει δηλαδή ότι ο εχθρός που αναζητά δεν είναι η ίδια η κυβέρνηση, οι τραπεζίτες ή οι βιομήχανοι, ούτε βέβαια το καπιταλιστικό σύστημα εν γένει. Αντίθετα, η άρχουσα τάξη προσπαθεί να δώσει στο λαό θύματα όπως οι Εβραίοι επί Χίτλερ, ομάδες δηλαδή στις οποίες φορτώνουν όλο το φταίξιμο, και αποτελούν έναν "σάκο του μποξ" για να ξεσπάσει η[δικαιολογημένη προφανώς] οργή του λαού χωρίς τα "σκάγια" να πάρουν την άρχουσα τάξη.

 Αυτός λοιπόν είναι εν πολλοίς ο λόγος της εμφάνισης της ακροδεξιάς. Και βέβαια, όπως και η εξέγερση της Τυνησίας μας υπενθύμισε με τον πιο ωμό τρόπο, παρακρατικές ομάδες τύπου "Χρυσής Αυγής" είναι πάρα πολύ χρήσιμες στο κράτος και για έναν άλλο λόγο, καθώς αν ο λαός εξεγερθεί, τότε αυτές οι ομάδες αναλαμβάνουν δράση εναντίον του (στην Τυνησία, τέτοιες παρακρατικές ομάδες αυτή τη στιγμή δολοφονούν κόσμο, προσφέροντας σημαντική βοήθεια στο κράτος, προκειμένου να καταστείλει το λαό)

Απέναντι σε αυτά, καθήκον της κομμουνιστικής αριστεράς δεν είναι βέβαια μόνο το "να πλακώσει στο ξύλο τους φασίστες", αν και είναι και αυτό. Είναι επίσης:

(α) να αναδείξει τον πραγματικό εχθρό της εργατικής τάξης, δηλαδή την ολιγαρχία των τραπεζιτών, βιομήχανων, εφοπλιστών, εκκλησίας και άλλων ντόπιων και ξένων εκμεταλλευτών, και να δείξει το πως θα απαλλαχτούμε από αυτούς.

(β)να αλλάξει τις θέσεις της στο θέμα των μεταναστών -ειδικά η "ροζ" αριστερά με τις εντελώς ανθρωπιστικές κινήσεις της θυμίζει περισσότερο ομάδες εθελοντών ανθρωπιστών τύπου "γιατροί χωρίς σύνορα", παρά μάχιμη πολιτική δύναμη που θέλει τάχα "να φέρει την αλλαγή".

[...] Σε ένα άλλο ποστ μας, είχαμε δει τη μεγάλη-αλλά-μισοξεχασμένη διάκριση που έκανε ο Μαρξ ανάμεσα στους εργάτες ("προλεταριάτο") και τους διάφορους ζητιάνους, μικροκακοποιούς, κτλ ("λουμπέν προλεταράτο"), δείχνοντας ότι μόνο οι πρώτοι είναι ικανοί για επανάσταση, αντίθετα οι "λουμπέν" δεν είναι. Αυτά ίσως σε κάποιους να μη λένε τίποτα, ωστόσο στο κομμάτι εκείνο της αριστεράς που αυτοπροσδιορίζεται ως "μαρξιστικό", θα έπρεπε να να λένε κάτι:

Η λέξη «λούμπεν προλεταριάτο» (γνωστό και ως υποπρολεταριάτο ή κουρελοπρολεταριάτο) προέρχεται ετυμολογικά από τη γερμανική λέξη Lumpen (κουρέλια) και δηλώνει τα άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση απόλυτης ένδειας ή έσχατης κοινωνικής εξαθλίωσης. Το λούμπεν προλεταριάτο αντιστοιχεί προς την κατώτερη κάτω τάξη του εξαμερούς ταξινομικού σχήματος του αμερικανού κοινωνιολόγου Λ. Ουώρνερ.

Ο όρος χρησιμοποιείται για πρώτη φορά από τον Μαρξ στο βιβλίο του «Ταξικοί αγώνες στη Γαλλία» (1848), όπου διακρίνει εφτά κοινωνικές τάξεις και στρώματα: την αστική τάξη, τη βιομηχανική αστική τάξη, την εμπορική αστική τάξη, τους μικροαστούς, τους αγρότες, το προλεταριάτο και τέλος το λούμπευπρολεταριάτο.

Επίσης στο βιβλίο του «Η 18 Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη» περιγράφει αναλυτικά τα στοιχεία που συναποτελούν το λούμπεν προλεταριάτο. Τονίζει χαρακτηριστικά: «Πλάι στα διεφθαρμένα και τυχοδιωχτικά αποβράσματα της αστικής τάξης, βρίσκονταν αλήτες, απολυμένοι φαντάροι, πρώην κατάδικοι, δραπέτες των κάτεργων, απατεώνες, τσαρλατάνοι, λατζαρόνι, κλεφτοπορτοφολάδες, ταχυδαχτυλουργοί, χαρτοπαίκτες, προαγωγοί, μπορδελιάρηδες, χαμάληδες, γραφιάδες, λατερνατζήδες, ρακοσυλλέκτες, πλανόδιοι τροχιστές, γανωτζήδες και ζητιάνοι».
Παρακάτω χαρακτηρίζεται το λούμπεν προλεταριάτο ως «το απόβρασμα, το κατακάθι, το ξάφρισμα απ' όλες τις τάξεις, εκείνη η ακαθόριστη ή ξεχαρβαλωμένη μάζα που οι Γάλλοι ονομάζουν La Boheme (μποέμ)». Όμως ο Μαρξ δεν αρκείται στην εκτενή και διεισδυτική κριτική του γαλλικού λούμπεν προλεταριάτου, το οποίο στρατολογούσε τότε ο Λουδοβίκος Βοναπάρτης.

Στον πρώτο τόμο του «Κεφαλαίου» αναλύει διεξοδικά την ιστορική διαδικασία του χωρισμού του παραγωγού από τα μέσα παραγωγής, του χωρισμού της εργασίας από τις εξωτερικές συνθήκες εργασίας και τέλος τη μεταμόρφωση του παραγωγού σε μισθωτό εργάτη. Το πέρασμα από τη φεουδαρχία στον πρώιμο καπιταλισμό συνοδεύτηκε από το ξερίζωμα των φτωχών αγροτών από τα χωριά τους και τη βίαιη μετακίνηση τους στα αστικά κέντρα, όπου θα επάνδρωναν τις μανιφακτούρες και κύρια τις βιομηχανίες υφαντουργίας. Παρατηρείται κοντολογίς μια απότομη μετάβαση από την κατάσταση του μικροϊδιοκτήτη φτωχού καλλιεργητή στην κατάσταση του ανειδίκευτου μισθωτού προλετάριου, που αναζητούσε εναγωνίως εργασία. Όπως ήταν φυσικό τα περιπλανώμενα αυτά πλήθη των προλετάριων δεν ήταν μπορετό να απορροφηθούν άμεσα στη νεοσχηματιζόμενη βιομηχανία.

Ένα μεγάλο ποσοστό αποτελούσε τον εφεδρικό στρατό εργασίας, ενώ άλλοι - κάτω από την πίεση της ανεργίας και της πείνας - κατάντησαν κλέφτες, ληστές, απατεώνες και ζητιάνοι. Όμως αυτή τους η επιλογή δεν έγινε «με τη θέληση τους», αλλά κάτω από τις πιέσεις μιας σκληρής πραγματικότητας, δηλαδή των εκμεταλλευτικών παραγωγικών σχέσεων της μισθωτής δουλείας. Κοντολογίς η ένταξη μεγάλου μέρους του προλεταριάτου σ' αυτό που ονομάζεται «λούμπεν προλεταριάτο» δεν επήλθε ως «υποκειμενική» ενσυνείδητη επιλογή (όπως π.χ. η ελληνική περίπτωση των ρεμπετών), αλλά ήρθε ως αποτέλεσμα ενός αντικειμενικού προτσές βίαιης προλεταριοποίησης της αγροτιάς στη διαδικασία μορφοποίησης του πρώιμου καπιταλισμού, που ήρθε ν' αντικαταστήσει τον φεουδαρχικό δεσποτισμό.

Έτσι και οι πρόσφυγες από Αφγανιστάν, Ιράκ και άλλα τέτοια μέρη έρχονται λόγω των ιμπεριαλιστών επιθέσεων, και αδυνατούν όμως να ενωθούν με τους ντόπιους εργάτες, διότι πολλοί εξ αυτών...δεν είναι εργάτες. Έχουν τσαλαπατηθεί τόσο πολύ, που πλέον είναι "λουμπέν".

Ο καπιταλισμός νομοτελειακά έχει ανάγκη από ένα απόθεμα εργαζομένων δίχως απασχόληση. Αυτή ακριβώς η περιοδική απασχόληση δημιουργεί τον εφεδρικό στρατό εργασίας και αναπόφευκτα μια εξαθλίωση περιστασιακή (για τα μεμονωμένα άτομα) και διαρκή (για την εργατική τάξη). Πρόκειται για μια εξαθλίωση δίχως όρια, που μπορεί να φτάσει μέχρι το θάνατο από πείνα. Άλλωστε «η αστυνομία θα αγρυπνά, ώστε (ο εργάτης) να πεθάνει της πείνας μ' ένα τρόπο ήσυχο, καθόλου προσβλητικό για την αστική τάξη».
Οι άνεργες προλεταριακές μάζες επιδίδονται σε κάθε είδους δραστηριότητες (ακόμα και στη ζητιανιά ή τις κλοπές) προκειμένου να εξασφαλίσουν τα προς το ζην.

Η ζητιανιά παίρνει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα. Οι άνθρωποι περιφέρονται στους δρόμους μεμψιμοιρώντας ή ζητούν ελεημοσύνη βγάζοντας ένα μικρό λόγο. Οι ζητιάνοι των εργατικών συνοικιών ζουν με ό,τι τους προσφέρουν οι άλλοι εργάτες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μια ολόκληρη οικογένεια «εγκαθίσταται σιωπηλά στην άκρη ενός πολυσύχναστου δρόμου», προκειμένου να συγκινήσουν τους περαστικούς.

Βέβαια, "από την άλλη πλευρά", ο Λένιν έγραψε επίσης και το εξής:

"Ο καπιταλισμός δημιούργησε μια ιδιαίτερη κατηγορία μετανάστευσης των λαών. Οι γρήγορα αναπτυσσόμενες χώρες στο βιομηχανικό τομέα, χρησιμοποιώντας περισσότερες μηχανές, εκτοπίζοντας τις καθυστερημένες χώρες από την παγκόσμια αγορά, ανεβάζουν το μισθό εργασίας πάνω από το μέσο επίπεδο και προσελκύουν μισθωτούς εργάτες από τις καθυστερημένες χώρες. Εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες φεύγουν έτσι και πηγαίνουν εκατοντάδες και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Ο αναπτυγμένος καπιταλισμός τους παρασύρει βίαια στη δίνη του, τους αποσπά από τις απόμερες γωνιές, τους υποχρεώνει να συμμετέχουν σε ένα κοσμοϊστορικό κίνημα, τους φέρνει αντιμέτωπους με την ισχυρή, ενωμένη, διεθνή τάξη των βιομηχάνων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μόνο η εξαιρετική φτώχεια αναγκάζει τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν την πατρίδα τους, και ότι οι καπιταλιστές εκμεταλλεύονται με τη μεγαλύτερη ασυνειδησία τους εργάτες-μετανάστες. Αλλά μόνο αντιδραστικοί μπορούν να κλείνουν τα μάτια στην προοδευτική σημασία της σύγχρονης αυτής μετανάστευσης των λαών. Λυτρωμός από το ζυγό του κεφαλαίου δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει, χωρίς την παραπέρα ανάπτυξη του καπιταλισμού, χωρίς την ταξική πάλη στη βάση του. Και σε αυτήν ακριβώς την πάλη τραβάει ο καπιταλισμός τις εργαζόμενες μάζες όλου του κόσμου, αναταράζοντας τη μουχλιασμένη και απονεκρωμένη τοπική ζωή, εξαλείφοντας τους εθνικούς φραγμούς και προλήψεις, συνενώνοντας τους εργάτες όλων των χωρών σε τεράστιες φάμπρικες και μεταλλεία της Αμερικής, της Γερμανίας κτλ. (…) Η αστική τάξη διεγείρει τους εργάτες του ενός έθνους ενάντια στους εργάτες του άλλου έθνους, προσπαθώντας να τους διαιρέσει. Οι ταξικά συνειδητοί εργάτες, κατανοώντας ότι είναι αναπόφευκτο και προοδευτικό το σπάσιμο όλων των εθνικών φραγμών που βάζει ο καπιταλισμός, προσπαθούν να βοηθήσουν στη διαφώτιση και την οργάνωση των συντρόφων τους από τις καθυστερημένες χώρες»

Η φαινομενική "αντίθεση" αυτού του κειμένου με το προηγούμενο, γίνεται εύκολα κατανοητή, αν δει κανείς πως ο Λένιν μιλά για εργάτες, τους οποίους όμως έχει φροντίσει να διαχωρίσει από τους λουμπέν. Αντίθετα, η αριστερά σήμερα δεν κάνει κανέναν τέτοιο διαχωρισμό, ούτε καν αναγνωρίζει την ύπαρξη του "λουμπέν προλεταριάτου", όπως το όρισε ο Μαρξ (τον οποίον επικαλείται!).