Οικονομικές εξελίξεις για την Κίνα - είναι η Κίνα "φούσκα";

 

Δεν ξέρω αν σας λέει κάτι το παραπάνω διάγραμμα από μόνο του, αλλά πάντως αυτές τις μέρες κάνει το γύρο του internet, σε ότι αφορά τουλάχιστον τα sites που ασχολούνται με διεθνή οικονομία, κτλ.

Το διάγραμμα απεικονίζει τις συνολικές πιστώσεις (δάνεια) που έχει δώσει η Κίνα (είτε μιλάμε για καταναλωτικά δάνεια είτε μιλάμε για κυβερνητικό χρέος σε ομόλογα, κτλ). Όπως βλέπουμε λοιπόν στο διάγραμμα, τα δάνεια που έχει δώσει η Κίνα έχουν πλέον σκαρφαλώσει στο 240% του ΑΕΠ της χώρας (!), ένα πραγματικά τεράστιο νούμερο, και πολλοί ήδη έχουν βγει και λένε ότι "η Κίνα είναι φούσκα και θα σκάσει".

Οι παλιότεροι αναγνώστες θα θυμούνται ότι έχουμε ξανασυζητήσει το θέμα εδώ και χρόνια, και περιληπτικά είχαμε πει τα εξής:

• Η Κίνα όντως θα περάσει κάποια στιγμή, αργά η γρήγορα, μια μεγάλη κρίση. 
• H κρίση αυτή δε θα τη διαλύσει, αλλά αντίθετα το πιθανότερο είναι να βγει ενισχυμένη από αυτή (εντάξει, υπάρχει πάντα και η πιθανότητα οι προλετάριοι εκεί να πάρουν τα όπλα και να κάνουν επανάσταση, αλλά κακά τα ψέματα, τα πράγματα είναι πολύ πίσω από ιδεολογικής-πολιτικής-οργανωτικής σκοπιάς, οπότε δεν είμαι και πολύ αισιόδοξος για το άμεσο μέλλον. Στο απώτερο μέλλον τα πράγματα μπορεί και αλλάξουν βέβαια).
• Δε θα πρέπει να ξεχνάμε πως οι κρίσεις είναι οργανικό κομμάτι του καπιταλισμού, και αν ο εργάτης δεν ανατρέψει την κατάσταση, τότε ο καπιταλισμός "χρησιμοποιεί την κρίση ως ευκαιρία", προκειμένου να κάνει μια "γενική εκκαθάριση" κεφαλαίων και ανθρώπων που δεν είναι αρκετά παραγωγικοί (στην πορεία μπορεί και να χαθούν και "μερικοί" ακόμα, αλλά εντάξει μωρέ, δεν τρέχει και τίποτα, είναι αναλώσιμοι). Δείτε για παράδειγμα το Μεγάλο Κραχ του 1929 στην Αμερική, που πέρασε μια μεγάλη οικονομική κρίση για μια δεκαετία, μετά ήρθε και ο Β' Παγκόσμιος, αλλά τελικά η Αμερική βγήκε ενισχυμένη μέσα από όλα αυτά.
• Όπως και η Αμερική τότε, έτσι και η Κίνα σήμερα θα βγει ενισχυμένη από την κρίση, διότι είναι μια ιμπεριαλιστική δύναμη ΣΕ ΑΝΟΔΟ: Συγκεκριμένα, η Αμερική μετά τον πόλεμο είχε μια μεγάλη, εκπαιδευμένη και ανταγωνιστική εργατική δύναμη, και μπορούσε να προσελκύσει επενδύσεις (σε αντίθεση με σήμερα, που βρίσκεται πλέον σε παρακμή). Έτσι και η Κίνα σήμερα, ναι μεν θα περάσει μια μεγάλη κρίση, αλλά παρόλα αυτά η Κίνα θα συνεχίσει να προσελκύει επενδύσεις (εκτός και αν γίνει επανάσταση), διότι έχει "ανταγωνιστικό επενδυτικό περιβάλλον" (διότι πάνω από όλα έχει φθηνό εργατικό δυναμικό, ενώ δημιουργεί πλέον και μερικούς ειδικευμένους εργάτες πέρα από τον "κλασσικό" Κινέζο εργάτη που είναι ανειδίκευτος/χειρωνάκτης, ώστε να "ανοιχθεί" έτσι και σε περισσότερους κλάδους της οικονομίας).
• Γενικά, όταν μια ιμπεριαλιστική δύναμη ανεβαίνει, είναι συνηθισμένο το να δίνει πολλά δάνεια και πιστώσεις, ώστε να βοηθήσει έτσι την όσο πιο γρήγορη ανάπτυξη της (για παράδειγμα, δίνει πολλά επιχειρηματικά δάνεια ώστε να φτιαχτούν περισσότερες επιχειρήσεις αλλά και υποδομές που συνήθως λείπουν (πχ η Κίνα δεν είχε δρόμους, σιδηρόδρομους, αεροδρόμια, λιμάνια, κτλ, κτλ, κτλ, οπότε τα φτιάχνει τώρα)).
• Ειδικά για την περίπτωση της σημερινής Κίνας, θα πρέπει να πούμε ότι βάσιζε την ανάπτυξη της σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό στους χαμηλούς μισθούς του εργάτη, κάτι που σημαίνει ότι ο ντόπιος αυτός εργάτης δεν είχε την απαραίτητη "αγοραστική δύναμη" για να αγοράσει όλα αυτά που παρήγαγε, και όλα εξάγονταν στη Δύση. Τώρα που οι λαοί της Δύσης φτωχαίνουν και δε μπορούν να αγοράσουν όπως πριν, η Κίνα σαφώς και θα έχει πρόβλημα, αφού πολλά προϊόντα της θα μείνουν απούλητα, και τα έσοδα της θα μειωθούν, επιχειρήσεις θα βάλουν λουκέτο, η ανεργία θα αυξηθεί, κτλ. Για να το αντιμετωπίσει αυτό, η Κίνα αναγκάζεται να δίνει περισσότερα δάνεια ώστε να συνεχίσει να "κινεί την αγορά" μέσω πιστώσεων. Εξ ου και η αύξηση που βλέπουμε στο αρχικό γράφημα.
• Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη μας ότι η Κίνα έχει συσσωρεύσει πού μεγάλο πλούτο μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια που εξάγει στη Δύση τα προϊόντα της. Αυτό σημαίνει ότι έχει μεγαλύτερα περιθώρια και αντοχές σε μια μελλοντική κρίση, όταν αυτή έρθει (για παράδειγμα, θα έχει λεφτά για "πακέτα σωτηρίας", θα έχει λεφτά για να χρηματοδοτήσει κάποια κευνσιανά προγράμματα επενδύσεων ώστε να "κινηθεί η αγορά" και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, κτλ, κτλ, κτλ). Δηλαδή όλα αυτά τα λεφτά που έχει συσσωρεύσει η Κίνα της δίνουν ένα ακόμα "όπλο" ώστε να αντιμετωπίσει με επιτυχία την κρίση της.
• Πιο μακροπρόθεσμα, η Κίνα είναι αναγκασμένη να αλλάξει "μοντέλο ανάπτυξης", δίνοντας κάποιες αυξήσεις στους ντόπιους εργάτες της, και δημιουργώντας μια "μεσαία τάξη" στο εσωτερικό της, ώστε στο μέλλον να αρχίσουν αυτοί να αγοράζουν τα προϊόντα που παράγονται στην Κίνα. Ανάλογα με το πόσο επιτυχημένη και γρήγορη θα είναι αυτή η διαδικασία, θα δούμε και πόσα ακριβώς από τα σημερινά δάνεια που δίνονται θα μπορέσουν να αποπληρωθούν (τα δάνεια δίνουν προς το παρόν μια μεγάλη "ανάσα" στην αγορά, αλλά αργά ή γρήγορα θα πρέπει να βρεθούν εργάτες που να έχουν πραγματική αγοραστική δύναμη για να αγοράσουν τα προϊόντα που παράγονται στην Κίνα. Αν λοιπόν η Κίνα καταφέρει γρήγορα να δημιουργήσει μια Κινέζικη μεσαία τάξη, τότε θα βρει γρήγορα και αγοραστές, ώστε τα προϊόντα να μη μένουν απούλητα, ή να συντηρείται η αγορά με δανεικά).
• Επίσης, κάτι άλλο που θα πρέπει να αντιμετωπίσει μακροπρόθεσμα η Κίνα (αλλά και οι υπόλοιποι) είναι ότι η τεχνολογική πρόοδος θα οδηγήσει στην κατάργηση πολλών θέσεων εργασίας στα εργοστάσια, διότι ρομπότ και μηχανές θα κάνουν πιο αποδοτικά τη δουλειά που τώρα κάνουν οι χειρωνάκτες εργάτες. Αυτό θα πλήξει πάρα πολύ σοβαρά την Κίνα, που έως τώρα βασίζεται πολύ σε αυτού του είδους την ανάπτυξη (ήδη πχ η Foxconn ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει να αντικαθιστά τους εργάτες της, που όλο γκρινιάζουν, απεργούν και αυτοκτονούν λόγω των άθλιων συνθηκών εργασίας και της φτώχειας τους. Οι μηχανές δε γκρινιάζουν, αλλά από την άλλη...αν οι εργάτες μείνουν άνεργοι σε μαζική κλίμακα, θα έχουμε τεράστια κοινωνική έκρηξη, ή και επανάσταση (αν οι εργάτες καταλάβουν ότι για να λύσουν τα προβλήματα τους, θα πρέπει να αξιοποιήσουν τις μηχανές, ώστε να δουλεύουν όλοι με πολύ μικρότερα ωράρια. Αυτό όμως δε θα το δεχτούν οι καπιταλιστές, εκτός και αν πέσουν πολύ τα μεροκάματα. Επειδή όμως οι εργάτες δε γίνεται να δεχτούν κι άλλες μειώσεις, θα πρέπει αναγκαστικά να σκεφτούν την πλήρη ανατροπή των καπιταλιστών και του συστήματος της αγοράς)).

Στη συνέχεια παραθέτουμε μερικά σχετικά άρθρα, με σύντομο σχολιασμό όπου αυτό χρειάζεται:

Φωτογραφία "πριν και μετά" της Σανγκάης: Στο πάνω μέρος βλέπουμε τη Σανγκάη το 1990, και από κάτω βλέπουμε την ίδια ακριβώς τοποθεσία μετά από είκοσι χρόνια καπιταλιστικής ανάπτυξης (2010)

Κίνα: "Εκτός ελέγχου" το χρέος των τοπικών κυβερνήσεων - Φόβοι για νέα κρίση

Ανώτατος κινέζος ελεγκτής προειδοποίησε ότι το χρέος των τοπικών κυβερνήσεων είναι «εκτός ελέγχου» και θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια οικονομική κρίση μεγαλύτερη και από αυτήν που προκάλεσε η κατάρρευση της αμερικανικής αγοράς κατοικιών, μεταδίδουν οι Financial Times.

Ο Zhang Ke δήλωσε πως η λογιστική εταιρεία του, η ChineWing, έχει σχεδόν σταματήσει να υπογράφει πωλήσεις ομολόγων από τοπικές κυβερνήσεις, λόγω των ανησυχιών του.

«Ελέγξαμε ορισμένες εκδόσεις ομολόγων τοπικών κυβερνήσεων και βρήκαμε ότι είναι πολύ επικίνδυνες, και γι’ αυτό αποσυρθήκαμε», δήλωσε ο κ. Zhang, ο οποίος είναι επίσης αντιπρόεδρος του συνδέσμου λογιστών της Κίνας. «Οι περισσότερες δεν έχουν ισχυρή ικανότητα εξυπηρέτησης χρέους. Η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει πολύ σοβαρή».

Τα χρέη των τοπικών κυβερνήσεων εκτινάχθηκαν μετά το 2008, όταν το Πεκίνο χαλάρωσε τους περιορισμούς στον δανεισμό προκειμένου να αμβλύνει την επίπτωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. (σ.σ. διότι η Δύση δεν μπορούσε πλέον να αγοράσει τα προϊόντα από την Κίνα)

 Φωτογραφία από το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο του κόσμου, που φτιάχτηκε στην Κίνα, αλλά τώρα είναι "εμπορικό κέντρο-φάντασμα", διότι έχει ελάχιστα μαγαζιά και ελάχιστη κίνηση. Στην Κίνα υπάρχουν πολλά τέτοια κέντρα, αλλά και ολόκληρες "πόλεις-φαντάσματα", μιας και η πλειοψηφία των εργατών δεν έχει μέχρι τώρα την απαραίτητη "αγοραστική δύναμη" για να αγοράσει σπίτια, ή να κάνει ψώνια σε φανταχτερά εμπορικά κέντρα

World's biggest mall a China 'ghost town' 

Spoiler:

New South China Mall in Guangdong Province opened in 2005. With 5 million square feet of shopping area, the mall can accommodate 2,350 stores, making it the largest shopping center in the world in terms of leasable space -- more than twice the size of Mall of America, the biggest shopping center in the United States.

Only problem is, the mall is virtually deserted. Despite the bombastic design and grand plans, only a handful of stores are occupied. "Most of it empty, with little consumer traffic and a high vacancy rate," according to a report last year by Emporis, a global building data firm. "It has been classified as a 'dead mall.'" 

Δεν είναι βέβαια όλα αποτυχημένα - η Κίνα κάνει όντως προσπάθειες εδώ και χρόνια να δημιουργήσει σιγά-σιγά μια "μεσαία τάξη". Είχαμε πχ δει πριν 2.5 χρόνια αυτό το άρθρο του Spiegel που μιλούσε για αυτά τα σχέδια του Πεκίνου, που τώρα αρχίζουν να παίρνουν "σάρκα και οστά". 

Δείτε πχ αυτές τις πρόσφατες εξαγγελίες του προέδρου της Κίνας, που ανακοίνωσε ότι θα προωθήσει περισσότερο το γουάν στις διεθνείς αγορές, ώστε να ανέβει επίπεδο ως διεθνές νόμισμα, αλλά και να αποκτήσει ανεβασμένη ισοτιμία (δηλαδή να αξίζει πιο πολύ). Η Κίνα κρατούσε -και εξακολουθεί να κρατά- χαμηλά το νόμισμα της, ώστε να διατηρεί φτηνές τις εξαγωγές της και να πουλάει έτσι τα εμπορεύματα της. Τώρα όμως θέλει να ανεβάσει το γουάν, διότι αυτό θα ισοδυναμεί με αύξηση του μισθού του εργάτη που πληρώνεται σε αυτό το νόμισμα. Έτσι, οι Κινέζοι εργάτες θα έχουν αυξημένη "αγοραστική δύναμη", και άρα θα μπορέσουν να αγοράσουν αυτοί τα εμπορεύματα που παράγουν.

Δείτε επίσης και αυτό το γράφημα του Economist, πουμας δείχνει ότι πλέον η Κίνα αρχίσει να στρέφεται και σε άλλους τομείς της οικονομίας, πέρα από τη βιομηχανία - στρέφεται προς τις υπηρεσίες, αν και προφανώς έχει ακόμα βιομηχανία, και δεν έχει γίνει μια οικονομία με μικρότερο κλάδο βιομηχανίας απ' ότι υπηρεσιών (όπως πχ οι ΗΠΑ και η πλειοψηφία των δυτικών κρατών). Εδώ και του συνοδευτικό άρθρο του Economist:

Industrial eclipse

Spoiler:

EARLIER this year, we noted that China's output of services was poised to overtake its industrial production, probably as soon as this year. That would represent an interesting milestone for China's economy, which is renowned for the hum of its assembly lines, the belch of its smokestacks and the clang of its construction sites. Today's GDP report brings that crossover even closer.

I should point out that China's service sector (which includes transport, wholesaling, retailing, hotels, catering, finance, and real estate among other things) is still unusually small. In other economies at China's stage of development, services typically account for about 55-60% of GDP.

"Καλώς ήρθε το γουάν" - πλέον οι τουρίστες που ξοδεύουν διεθνώς τα περισσότερα δεν είναι ούτε οι Αμερικάνοι, ούτε οι Γερμανοί. Είναι...οι Κινέζοι:

Move Aside Germany. China’s Tourists Are Now The Top Spenders

Spoiler:

China’s spending on outbound travel swelled to $102 billion last year, a 40% jump from 2011. That surge sent China screaming past Germany and the U.S. — the former No. 1 and No. 2 spenders, respectively

The rise of the Chinese travel market has big implications for businesses, with everyone from airlines and hoteliers to luxury brands and banks already beginning to change their strategies to attract China’s well-heeled tourists.

 Στη Δύση οι πωλήσεις αυτοκινήτων πέφτουν, αλλά στην Κίνα ανεβαίνουν. Μάλιστα οι αυτοκινητοβιομηχανίες όχι μόνο έχουν μεταφέρει εκεί και μεγάλο μέρος της παραγωγής τους, αλλά τώρα που βλέπουν ότι εκεί είναι οι "καταναλωτές του μέλλοντος", μεταφέρουν στην Κίνα ακόμα μεγαλύτερο κομμάτι της παραγωγής τους (πχ δείτε εδώ για το παράδειγμα της Volkswagen)

Η Huawei είναι μια κινέζικη hi-tech εταιρεία, που πλέον είναι κολοσσός στη διεθνή αγορά τηλεπικοινωνιών. Είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα που δείχνουν ότι η Κίνα δεν είναι πλέον μια χώρα με χειρωνάκτες εργάτες, αλλά σιγά-σιγά επενδύει σε καλύτερα συστήματα εκπαίδευσης, ώστε οι νέες γενιές εργατών να έχουν μεγαλύτερη εξιδείκευση, ώστε ναι μεν η χώρα να έχει και χειρωνάκτες, αλλά να έχει και εργάτες με μεγαλύτερα προσόντα και δεξιότητες, ώστε η Κίνα να εισέλθει και σε άλλους κλάδους της παραγωγής, που ως τώρα δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τη Δύση.

Για το τέλος, μερικές συμπληρωματικές ειδήσεις για την Κίνα:

• Η Κίνα, μαζί με τις υπόλοιπες χώρες BRICS, δημιούργησε πρόσφατα μια τράπεζα επενδύσεων, ώστε να ανταγωνιστεί τη γνωστή Παγκόσμια Τράπεζα που είναι Αμερικανοκινούμενη.
• Παράλληλα, η Κίνα επενδύει ολοένα και περισσότερο στην Ευρώπη, αγοράζοντας ότι υποδομές ή πηγές ενέργειας βρίσκει και την συμφέρουν, χάρη στα τεράστια αποθέματα ρευστότητας που έχει. Έτσι, η Κίνα ξεφορτώνεται τα δολάρια της, που θα υποτιμηθούν, και αγοράζει real assets σε τιμές χώμα από τις ημιχρεωκοπημένες δυτικές χώρες.