Μερικές σύντομες παρατηρήσεις για τη Θάτσερ (και όχι μόνο)

Δε θα σας κουράσω με αναλυτικές λίστες και παρουσιάσεις για το τι έκανε ή δεν έκανε η Θάτσερ. Αυτά μπορείτε να τα βρείτε σε ένα σωρό άρθρα που κυκλοφορούν ή θα κυκλοφορήσουν αυτές τις ημέρες, και θα μας θυμίζουν τον ανελέητο πόλεμο της Θάτσερ απέναντι στους ανθρακωρύχους, τα συνδικάτα και γενικά κατά της εργατικής τάξης στην Αγγλία, τις ιδιωτικοποιήσεις, τη στήριξη της προς τον χουντικό Πινοσέτ, την τυφλή προσήλωση στις πολιτικές της αγοράς (νεοφιλελευθερισμός), και ένα σωρό άλλα τέτοια "κατορθώματα".

Αντίθετα, θα επικεντρωθώ στο ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν μια μεγάλος αντίπαλος, που πέθανε νικήτρια, ξαπλωμένη στο κρεβάτι της, λόγω...γηρατειών. Δεν πέθανε δηλαδή από μια σφαίρα ή από μια λεπίδα της αριστεράς, η οποία μπόρεσε να "γιορτάσει" [sic] το θάνατο της μόνο όταν η Θάτσερ γέρασε και πέθανε..."από φυσικά αίτια" και έχοντας κάνει όλα αυτά που έκανε εναντίον μας χωρίς να μπορέσουμε να την ανατρέψουμε και χωρίς κανένας να ανταποδώσει επαρκώς τα πυρά.

Είναι τυχαίο που υπάρχουν ένα σωρό φερέφωνα της άρχουσας τάξης που τώρα την δοξολογούν και γράφουν παιάνες για χατήρι της; (Μέχρι και ταινία στην οποία την αγιογραφούν έχουν βγάλει, και εννοείται ότι έχουν βραβεύσει κιόλας την ταινία αυτή, που αναμφίβολα θα διαπλάσει τις "νέες Θάτσερ" της εποχής μας!).

Οι καπιταλιστές βέβαια και οι διάφοροι παρατρεχάμενοι τους (δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί, και διάφοροι άλλοι "αναλυτές" του συστήματος) λογικό είναι να υμνούν τη Θάτσερ, διότι ήταν μια μεγάλη πολιτική ηγέτης για αυτούς:

Στο πρόσωπο της Θάτσερ βρήκαν μια ηγετική φυσιογνωμία που είχε τις θεωρητικές γνώσεις, το πολιτικό σχέδιο, και τη θέληση να το εφαρμόσει, ώστε να βγάλει τον καπιταλισμό στην Αγγλία από την κρίση της δεκαετίας του 1970 που τον είχε καθηλώσει, και να αποτελέσει μάλιστα και "πρότυπο" για τον καπιταλιστές σε διεθνές επίπεδο (δεν είναι τυχαίο που οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές συχνά ονομάζονται και "θατσερισμός" προς τιμήν της).

Μη ξεχνάμε ότι η Θάτσερ πήρε την εξουσία σε μια περίοδο όπου η Αγγλία, αλλά και ολόκληρη η Δύση προσπαθούσε να ανακάμψει από την πετρελαϊκή κρίση του 1973. Και όταν ο καπιταλισμός περνά κρίση, έχει την ανάγκη να απαλλαχτεί από το "ανθρώπινο πρόσωπο του", και να χτυπήσει άγρια την εργατική τάξη (όπως βλέπουμε και σήμερα, σε ακόμα πιο μεγάλη κλίμακα μάλιστα).

Αυτό ακριβώς κατάφερε να κάνει η Θάτσερ, με τεράστια επιτυχία: Χτύπησε τα συνδικάτα, ειδικά τους ανθρακωρύχους, μέχρι τέλους, και η εργατική τάξη υπέφερε (γι' αυτό και τώρα πανηγυρίζουν που πέθανε). Παρά τη μαχητικότητα τους όμως, παρά τις συγκρούσεις στους δρόμους, παρά τα τραγούδια των Clash και των Sex Pistols, στο τέλος η Θάτσερ νίκησε, διότι είχε καλύτερη ιδεολογική συγκρότηση (άρα και πιο ξεκάθαρο στόχο), καλύτερη οργάνωση και ήταν πιο προσηλωμένη στο στόχο. Αυτή είναι η ωμή αλήθεια, όσο και αν δεν μας αρέσει.

Γνωστό είναι και το εξής περιστατικό από τις πρώτες συσκέψεις του κόμματος της, όταν είχε φρεσκοεκλεγεί στην ηγεσία: Πήγε λοιπόν στη σύσκεψη, έβγαλε από την τσάντα της το βιβλίο του Χάγιεκ "Το Σύνταγμα της Ελευθερίας", και είπε στους υπόλοιπους ότι "Αυτά κύριοι πιστεύουμε".

Ο Χάγιεκ, για όσους δεν τον γνωρίζουν, είναι ένας μεγάλος "γκουρού" των νεοφιλελεύθερων (σχολή του Σικάγο, κτλ), που τότε ξεκίνησαν την άνοδο τους. Ως τότε, κυριαρχούσε το λεγόμενο "κράτος δικαίου", ο "καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο", και όλα αυτά τέλος πάντων.

Όμως, ο καπιταλισμός, τόσο στην Αγγλία όσο και διεθνώς, αντιμετώπιζε πρόβλημα (δηλαδή οι καπιταλιστές ήθελαν περισσότερα κέρδη από αυτά που έβγαζαν ως τότε). Βγήκε λοιπόν η Θάτσερ και έφερε στο προσκήνιο τους νεοφιλελεύθερους, εφαρμόζοντας με θρησκευτική ευλάβεια τη "Βίβλο" του Χάγιεκ:

Ιδιωτικοποίησε τα πάντα, μείωσε το εργατικό κόστος, χτύπησε με ωμή αστυνομική βία τους απεργούς και όσους τις αντιστέκονταν, παραμέρισε ακόμα και τους αστούς πολιτικούς αντιπάλους της που ήταν "αδύναμοι" (δηλαδή ακόμα υποστήριζαν το "κράτος δικαίου", που πλέον δεν απέδιδε ικανοποιητικά κέρδη στους καπιταλιστές, άρα δεν το δέχονταν, άρα δεν επένδυαν και άρα δεν υπήρχε καπιταλιστική ανάπτυξη). Επίσης, ως "αντίδοτο" (=υποκατάστατο) στην αποβιομηχάνιση της Αγγλίας έφερε τον τραπεζικό δανεισμό, κάτι που εφαρμόστηκε βέβαια σε παγκόσμια κλίμακα εδώ και 3 δεκαετίες, και για αυτά τα 30 χρόνια έδωσε στους καπιταλίστες μεγάλα κέρδη. Βέβαια, αυτές οι πολιτικές δεν έλυσαν το πρόβλημα, ίσα-ίσα που τελικά οδήγησαν σε ακόμα μεγαλύτερο σάπισμα και σε μεγέθυνση της κρίσης όταν τελικά αυτή ξέσπασε. Αυτό όμως δεν το βλέπει ένας καπιταλιστής (διότι δε θέλει να το δει, δεν τον συμφέρει, και προτιμά κάθε φορά που επιστρέφει η κρίση να ξαναεφαρμόζει "θατσερισμό' ή κάτι αντίστοιχο τέλος πάντων).

Όπως είχε πει άλλωστε και η Θάτσερ, "δεν υπάρχει εναλλακτική λύση" ("there is no alternative"). Ίσως να σας φαίνεται περίεργο, αλλά (σχεδόν) συμφωνώ μαζί της: Αν κάποιος ήθελε τότε ο καπιταλισμός να ξεπεράσει την κρίση του, και να αναπτυχθεί, έπρεπε να εφαρμόσει αυτές τις πολιτικές, ώστε να γίνει πιο φτηνή, πειθαρχημένη και με λιγότερα δικαιώματα η εργατική τάξη, και παράλληλα να δωθούν στους καπιταλιστές τα "ασημικά του κράτους", να δωθούν τραπεζικά δάνεια για να υποκατασταθεί η βιομηχανική παραγωγή που δεν απέδιδε πολλά κέρδη, κτλ, κτλ, κτλ. Αν βέβαια κάποιος ήθελε κάτι άλλο, τότε θα έπρεπε να πάψει να αναζητά το "κράτος δικαίου" και τον "καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο", και να αναζητήσει την εναλλακτική σε ένα άλλο σύστημα. 

Η Θάτσερ είχε δηλαδή άδικο, υπήρχε εναλλακτική λύση, και αυτή η εναλλακτική λύση ήταν ο κομμουνισμός. Αλλά το κομμουνιστικό κίνημα ήταν -και είναι- αδύναμο, και σχεδόν κανένας δεν κάθισε να οργανώσει τους εργάτες πάνω σε μια τέτοια βάση. Σχεδόν όλοι διεκδικούσαν την παραμονή-επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση, κάτι που όμως δεν ήταν πλέον εφικτό. Η εποχή του "κράτους δικαίου" είχε περάσει, και η Θάτσερ το είχε καταλάβει αυτό, γι' αυτό και κράδαινε με τόση μανία τα όπλα της (είτε αυτά ήταν τα γκλομπ των ΜΑΤ, είτε ήταν το βιβλίο του Χάγιεκ). Οι εργάτες είχαν και αυτοί τα καδρόνια τους βέβαια, αλλά από ιδεολογικής και πολιτικής-οργανωτικής σκοπιάς, δεν κράδαιναν το βιβλίο του Μαρξ, ούτε είχαν την πολιτική οργάνωση των Μπολσεβίκων.

Η κατάσταση ήταν αυτό που η αριστερά κάποτε χαρακτήριζε ως "σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα". Έτσι, το τελικό αποτέλεσμα ήταν οι εργάτες να βρίζουν όλη μέρα κι όλη νύχτα τη Θάτσερ, να συγκρούονται με τα ΜΑΤ στους δρόμους, να εκτονώνονται με εκρήξεις "τυφλής και ανοργάνωτης βίας" χωρίς σκοπό και στόχο, και τελικά...να ηττούνται και να "σκύβουν το κεφάλι" - διότι, αφού δεν οργανώθηκαν ιδεολογικά και πολιτικά για να παλέψουν για μια άλλη κοινωνία ("σοσιαλισμός"), τελικά...ηττήθηκαν και ξέμειναν με τη βαρβαρότητα ("νεοφιλελευθερισμός").

Όλα αυτά τα λέω διότι βλέπω την ιστορία να επαναλαμβάνεται: Ο καπιταλισμός περνά μια ακόμα πιο βαθιά κρίση, η αριστερά είναι ακόμα ιδεολογικά αδύναμη και πολιτικά ανοργάνωτη, και οι "νέες Θάτσερ" της εποχής μας βαδίζουν προς μία ακόμα μεγάλη και ιστορική νίκη εναντίον μας (μάλιστα τυχαίνει η Μέρκελ στη Γερμανία να εφαρμόζει και αυτή με φανατική προσήλωση σκληρές πολιτικές θατσερικού τύπου, και να της μοιάζει ακόμα και εμφανισιακά (αντισεξουαλική), με αποτέλεσμα οι ιστορικές συγκρίσεις να είναι αναπόφευκτες).

Το θέμα είναι όμως ότι η Θάτσερ έκανε ότι έκανε εναντίον μας, συνταξιοδοτήθηκε, παροπλίστηκε και πέθανε στο κρεββατάκι της ήσυχα κι ωραία, λόγω γηρατειών. Δεν καταφέραμε δηλαδή να ανατρέψουμε τις πολιτικές της, ούτε και να την τιμωρήσουμε αυτή και τους συνεργούς της για τα όσα έκαναν. Λογικό είναι να χαίρεται ο κόσμος που πέθανε, αλλά θα ήταν καλύτερο να φροντίσουμε να μη γίνει το ίδιο με τη Μέρκελ (και όχι μόνο με τη Μέρκελ βέβαια, δεν είναι προσωπικό το θέμα, αλλά και με τον Ομπάμα, τον Πούτιν, τους Κινέζους, τους Γιαπωνέζους αλλά και με τους δικούς μας ντόπιους αφεντάδες και -κυρίως- τις πολιτικές που εφαρμόζουν).

Ο "απλός εργάτης" χρειάζεται ιδεολογική διαφώτιση και πολιτική οργάνωση, αλλιώς θα έχουμε όλοι τη μοίρα των Άγγλων ανθρακωρύχων, που πάλεψαν γενναία ίσως, αλλά ηττήθηκαν, και την ίδια ώρα οι ηγέτες που μας διαλύουν θα πεθάνουν αργότερα λόγω γηρατειών, με ένα σωρό αυλικούς να τους δοξολογούν μέρα-νύχτα. Συγνώμη κιόλας, αλλά επιτρέψτε μου να μη γιορτάσω και τόοοοσο πολύ. Θα γιορτάσω περισσότερο όταν οι Θάτσερ αυτού του κόσμου αρχίσουν να πεθαίνουν από τη λεπίδα της αριστεράς και όχι λόγω γηρατειών στη ζεστασιά του σπιτιού τους.

Κάτι τελευταίο μιας και δεν έχω και πολύ χρόνο: Η Θάτσερ ήταν μια μεγάλη αντίπαλος, και θα πρέπει να παραδεχόμαστε την αξία του αντιπάλου διότι " η αξία του ηττημένου είναι αυτή που δίνει δόξα στο νικητή". Αυτό το λέω για να βγάλω 2 χρήσιμα συμπεράσματα:

• Γενικά, αν θέλουμε να πετύχουμε μεγάλες νίκες και να προχωρήσουμε, πρέπει κάποια στιγμή να παλέψουμε και να νικήσουμε απέναντι σε μεγάλους αντιπάλους, όχι μόνο απέναντι σε μικρούς. Για παράδειγμα, αν η αριστερά επιλέγει συνεχώς να ασχολείται με την κάθε πιθανή ή απίθανη ατάκα του Άδωνη ή του υπεύθυνου τύπου της ΝΔ ή του ΠΑΣΟΚ, τότε δε θα πάει και πολύ μπροστά. Αυτοί είναι πολιτικάντηδες Β' και Γ' διαλογής, και άρα ακόμα και αν τους νικήσεις, δεν θα πρόκειται και για μεγάλη νίκη (διότι αφού "η αξία του ηττημένου" είναι αυτή που δίνει "δόξα" στο νικητή, πόση "δόξα" μπορεί να σου δώσει αν καταφέρεις να την πεις πχ...στον Άδωνη; Αν θέλεις μεγάλη "δόξα", πρέπει να τα βάλεις με με όσα λένε και -κυρίως- με όσα κάνουν οι κεντρικοί τραπεζίτες, οι βιομήχανοι, οι κυβερνήσεις αλλά και οι ιδεολογικοί "φιλόσοφοι" της άρχουσας τάξης. Το λέω αυτό διότι παρατηρώ μια τάση να επικεντρώνονται πολλοί στις ατάκες του Αδωνη ή τους υπεύθυνου τύπου της κυβέρνησης, και να χάνουν τα μεγάλα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω τους).
• Με το να βρίζουμε και να γκρινιάζουμε για τη Θάτσερ και την κάθε Θάτσερ δε θα πάμε και πολύ μπροστά. Ειδικά για όσους υποτίθεται ότι είναι και στην 'πρωτοπορία" του αγώνα, καλό θα ήταν να μπορέσουν και αυτοί να φέρουν ένα βιβλίο (όχι του Χάγιεκ βέβαια, αλλά του Μαρξ), να το διαβάσουν, να το καταλάβουν και με βάση αυτό να οργανώσουν πολιτικά την εργατική τάξη ώστε να δώσει τον αγώνα για μια άλλη κοινωνία, γιατί όντως "δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική", εκτός και αν θέλουμε μια επανάληψη της Θάτσερ ξανά και ξανά και ξανά...