Το θέμα είναι πολύ σοβαρό, άλλο αν οι περισσότεροι δεν το έχουν πάρει ακόμα χαμπάρι, διότι ουσιαστικά "ανοίγει το δρόμο" για ένα νέο πολύ μεγάλο -και πολύ επικερδές- πεδίο επενδύσεων, το πατεντάρισμα του ανθρώπινου DNA.
Αναδημοσιεύουμε, μεταφρασμένο στα ελληνικά, ένα απόσπασμα από άρθρο του Jeffrey Tucker, ενός...επενδυτή, που πάντως έχει μερικές ενδιαφέρουσες σκέψεις για το θέμα, και μετά θα πούμε και μερικές δικές μας παρατηρήσεις:
Το Ανώτατο Δικαστήριο -μια πολιτικά διορισμένη συμμορία δικηγόρων με μαύρες ρόμπες- πρόκειται σύντομα να αποφασίσει σχετικά με ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα ζητήματα στην ιατρική επιστήμη: Μπορούν τα ανθρώπινα γονίδια να κατοχυρωθούν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, και σε ποιες τεχνολογίες μπορούν αυτές οι πατέντες να επεκταθούν και να καλύψουν;
Το συγκεκριμένο ζήτημα αφορά μία εταιρεία, τη Myriad Genetics, και την αίτηση της να πατεντάρει τον πηγαίο κώδικα των δύο γονιδίων που ονομάζονται γονίδια BRCA1 και BRCA2, τα οποία, όταν μεταλλάσσονται, συνδέονται με τον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών. Αν κάποιος άλλος προσπαθήσει να κάνει τεστ σε έναν ασθενή για αυτή τη μετάλλαξη, οι δικηγόροι της εταιρείας πηγαίνουν και τον σταματούν. Η πατέντα που έχουν κατοχυρώσει έχει αποφέρει στην εταιρεία τεράστια κέρδη, και ο Διευθύνων Σύμβουλος της λαμβάνει ένα τεράστιο μισθό (περίπου 6 εκατομμύρια δολάρια).
Οι πατέντες της Myriad έχουν δικαιολογημένα ενοχλήσει πολλούς ανθρώπους που ενδιαφέρονται για την εξάπλωση της ανθρώπινης γνώσης για το πώς θα ξεπεράσουμε αυτή, αλλά και πολλές άλλες φρικτές ασθένειες. Γι 'αυτό και η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών έχει υποβάλλει μήνυση [εναντίον της πατέντας της Myriad]. Ενα κατώτερο δικαστήριο τάχθηκε με την ελεύθερη διάδοση, και ένα άλλο δικαστήριο τάχθηκε με το μονοπώλιο [την Myriad]. Τώρα, το ανώτατο δικαστήριο καλείται να επιλύσει τη διαφορά.
Ειδικότερα, το δικαστήριο θα προσπαθήσει να αποφασίσει αν αυτά τα δύο μεταλλαγμένα γονίδια πρέπει να θεωρηθούν ως μέρος της φύσης, και ως εκ τούτου δεν υπόκεινται σε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ή αν πρέπει να θεωρηθούν μια πραγματική τεχνολογική ανακάλυψη. Προφανώς, ολόκληρη η επιστημονική κοινότητα είναι 100% εναντίον της εν λόγω εταιρείας. Οι ερευνητές χρειάζονται να έχουν στη διάθεση τους όλες τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις και γνώσεις.
Το να κρατήσει μια εταιρεία μυστικό τον τρόπο λειτουργίας της είναι σύνηθες. Σκεφτείτε την Google: Ο αλγόριθμος αναζήτησης της είναι μυστικός [...] Αλλά η φύση της αγοράς πάντα τείνει προς την άλλη κατεύθυνση. Τα κέρδη προσελκύουν ανταγωνιστές, οι οποίοι προσπαθούν να ξεπεράσουν τον πρωτοπόρο σε ότι αφορά τις υπηρεσίες που παρέχουν και στην τιμή.
Έτσι λειτουργεί μια ελεύθερη επιχείρηση. Οι πατέντες ανεβάζουν το μυστικό σε ένα διαφορετικό επίπεδο. Η τεχνολογία πίσω από την πατέντα είναι δημόσια γνώση - πρέπει να είναι. Αυτό που κάνουν οι πατέντες είναι να αποτρέπουν άλλες εταιρείες που έχουν κάνει reverse-engineer τον κώδικα να χρησιμοποιήσουν αυτή τη νέα γνώση...Την ίδια ώρα, κάποιος άλλος που θέλει να ασχοληθεί με αυτόν τον κλάδο υποφέρει, όπως και οι άνθρωποι που ψάχνουν ένα διαγνωστικό τεστ για αυτές τις μορφές καρκίνου [...]
Πολλοί λένε ότι οι πατέντες δίνουν κίνητρο για καινοτομία. Αυτό είναι λάθος. Η προοπτική των κερδών είναι αυτό που δίνει κίνητρο για καινοτομία. Η πατέντα αυξάνει την περίοδο της κερδοφορίας πολύ πέρα απ' ότι η αγορά θα το επέτρεπε [...] Η πατέντα το κάνει αυτό με τη χρήση νομικών περιορισμών ώστε μην μπορέσει κανένας άλλος να μιμηθεί την εφεύρεση ή να την βελτιώσει.
Όπως είπαμε και πιο πριν, ο συντάκτης του παραπάνω άρθρου είναι επενδυτής, και γι' αυτό πολλά από αυτά που λέει "φάσκουν και αντιφάσκουν".
Για παράδειγμα θα συμφωνήσουμε 100% μαζί του, στην πολύ σημαντική φράση-κλειδί του ότι "Πολλοί λένε ότι οι πατέντες δίνουν κίνητρο για καινοτομία. Αυτό είναι λάθος. Η προοπτική των κερδών είναι αυτό που δίνει κίνητρο για καινοτομία."
Πράγματι, έτσι λειτουργεί το παιχνίδι - στόχος είναι τα κέρδη, και όχι η καινοτομία αυτή καθεαυτή, ή η θεραπεία μιας νόσου, κτλ.
Μάλιστα, ειδικά όταν ο καπιταλισμός φτάνει σε ένα στάδιο άγριου ανταγωνισμού, που οδηγεί σιγά-σιγά στη δημιουργία ολιγοπωλίων-μονοπωλίων σε κάθε κλάδο, με λίγες εταιρίες να απομένουν και να ελέγχουν την αγορά στο εκάστοτε κλάδο που δραστηριοποιούνται, τότε θα λέγαμε ότι το "απλό" κέρδος δεν αρκεί, και οι εταιρίες αυτές κυνηγάνε την μεγιστοποίηση του κέρδους τους, εις βάρος ολόκληρης της κοινωνίας (από τον απλό αργάτη, μέχρι τους υπόλοιπους μικρούς και μεγάλους ανταγωνιστές τους).
Προκειμένου λοιπόν να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους, χρησιμοποιούν και τις πατέντες - κοιτάξτε τι ωραία που το εξηγεί ο επενδυτής στο άρθρο του:
Με απλά λόγια, αν πχ η Myriad Genetics δεν πατεντάρει αυτά τα γονίδια, τότε αργά ή γρήγορα οι υπόλοιπες εταιρίες του κλάδου θα βγάλουν και αυτές διαγνωστικά τεστ ή και θεραπείες για τον καρκίνο.Η πατέντα αυξάνει την περίοδο της κερδοφορίας πολύ πέρα απ' ότι η αγορά θα το επέτρεπε [...] Η πατέντα το κάνει αυτό με τη χρήση νομικών περιορισμών ώστε μην μπορέσει κανένας άλλος να μιμηθεί την εφεύρεση ή να την βελτιώσει.
Αυτό είναι καλό για τις ανταγωνίστριες αυτές εταιρίες, και είναι και σχετικά καλύτερο για τον ασθενή, διότι ο ανταγωνισμός θα μπορούσε να δώσει πχ φθηνότερες τιμές (διότι η εταιρίες θα ανταγωνίζονται ποια θα προσελκύσει την περισσότερη πελατεία και άρα ίσως να ρίξουν τις τιμές).
Αυτό όμως προφανώς θα μειώσει τα κέρδη της Myriad Genetics, που τώρα είναι η μόνη εταιρεία που έχει αυτά τα γονίδια, και άρα όλη η "πελατεία" (οι ασθενείς) πηγαίνει αναγκαστικά σε αυτή, και πληρώνει όσα της πει η Myriad, η οποία προφανώς μπορεί να χρεώσει όσο θέλει, χωρίς να ανησυχεί για ανταγωνιστές.
Άρα, η πατέντα κατοχυρώνει τα μέγιστα δυνατά κέρδη που μπορεί να βγάλει η Myriad (και η κάθε Myriad). Παρότι δηλαδή υπάρχει η δυνατότητα να δωθούν αυτά τα διαγνωστικά τεστ με μικρότερο κόστος, η μονοπωλιακή θέση της Myriad στην αγορά της δίνει το δικαίωμα να τσεπώνει τρελά κέρδη εις βάρος των ασθενών.
Και επειδή ο κάθε καπιταλιστής ενδιαφέρεται πάνω απ' όλα για τη μεγιστοποίηση των κερδών του, σιγά μην κάνει πίσω από τις πατέντες που μπορεί να κατοχυρώσει, έστω και αν αυτό κρατάει πίσω την επιστημονική πρόοδο και έρευνα, ή σκοτώνει ασθενείς που δεν έχουν να πληρώσουν για τα ακριβά διαγνωστικά τεστ, κτλ.
Από εκεί και πέρα, ας δούμε και μερικά ακόμα πράγματα που λέει ο επενδυτής, τα οποία είναι αφελή και παραπλανητικά - Για παράδειγμα, βλέπουμε ότι η υπερασπιστική γραμμή όσων μηνύουν την Myriad είναι ότι:
[...] το δικαστήριο θα προσπαθήσει να αποφασίσει αν αυτά τα δύο μεταλλαγμένα γονίδια πρέπει να θεωρηθούν ως μέρος της φύσης, και ως εκ τούτου δεν υπόκεινται σε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ή αν πρέπει να θεωρηθούν μια πραγματική τεχνολογική ανακάλυψη.Αυτή είναι μια πολύ "αδύναμη" υπερασπιστική γραμμή, που βασίζεται σε κάποια υποτιθέμενη "ιερότητα" της φύσης. Ο καπιταλισμός όμως κατά βάθος δε θεωρεί τίποτα ιερό, πέρα από το δικαίωμα του καπιταλιστή στα κέρδη, απογυμνώνει την κοινωνία από τέτοιους "ανασταλτικούς παράγοντες" του στιλ "ιερότητα τη φύσης" και μαθαίνει στους ανθρώπους να την αξιοποιούν χωρίς συμβιβασμούς. Γι' αυτό και τελικά η υπερασπιστική γραμμή που μιλάει για "ιερότητα της φύσης" δύσκολα θα επικρατήσει απέναντι στα κέρδη μιας μεγάλης εταιρίας.
Επιτρέψτε μου μάλιστα να δώσω και ένα άλλο, πολύ μεγάλο παράδειγμα ενός άλλου "αγαθού", το οποίο επίσης είναι "μέρος της φύσης", αλλά δε βλέπω να θεωρείται ιερό, αντίθετα είναι 100% "πατενταρισμένο" (δηλαδή αποτελεί ατομική ιδιοκτησία κάποιων ολιγαρχών): Το πετρέλαιο.
Το πετρέλαιο δεν το δημιουργήσαμε εμείς, το βρήκαμε στη φύση. Μόλις όμως είδαμε τις τεράστιες δυνατότητες του ως πηγή ενέργειας, αμέσως έτρεξαν όλοι να το "πατεντάρουν" (δηλαδή να το θέσουν υπό την ιδιοκτησία τους). Και πράγματι, σήμερα υπάρχουν μια χούφτα μεγάλες εταιρίες που ελέγχουν τη συντριπτική πλειοψηφία των πετρελαϊκών αποθεμάτων του πλανήτη. Η κατάσταση είναι τόσο άθλια που ο ΟΠΕΚ παραδέχεται ανοιχτά ότι αποτελεί "καρτέλ του πετρελαίου", και υπάρχουν Σαουδάραβες και Καταριανοί πρίγκηπες που κληρονόμησαν τον έλεγχο της πλειοψηφία του πετρελαίου της γης, μόνο και μόνο επειδή έτυχε αυτό να βρίσκεται εντός της περιοχής που οι πρόγονοι τους όρισαν ως δική τους και κατάφεραν να την εξουσιάσουν (την ίδια ώρα, πολλοί Σαουδάραβες, Καταριανοί, κτλ λιμοκτονούν παρεμπιπτόντως, δηλαδή όχι μόνο το κράτος της Σ. Αραβίας έχει "πατεντάρει" τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου στον πλανήτη, αλλά και μια μικρή ολιγαρχία που δεν παράγει τίποτα, δεν έχει δουλέψει ποτέ της, και ζει σε τροπικά νησιά με παλλακίδες, γιωτ και εξοχικά ελέγχει μόνη της όλον αυτό το "φυσικό" πλούτο! Για ποια "ιερότητα της φύσης" μιλάμε λοιπόν;)
Επίσης, κάτι άλλο που νομίζω αξίζει πολύ της προσοχής μας είναι και το εξής που λέει ο επενδυτής:
Εδώ νομίζω ότι ο επενδυτής απλά "φάσκει και αντιφάσκει":Το να κρατήσει μια εταιρεία μυστικό τον τρόπο λειτουργίας της είναι σύνηθες. Σκεφτείτε την Google: Ο αλγόριθμος αναζήτησης της είναι μυστικός [...] Αλλά η φύση της αγοράς πάντα τείνει προς την άλλη κατεύθυνση. Τα κέρδη προσελκύουν ανταγωνιστές, οι οποίοι προσπαθούν να ξεπεράσουν τον πρωτοπόρο σε ότι αφορά τις υπηρεσίες που παρέχουν και στην τιμή.Έτσι λειτουργεί μια ελεύθερη επιχείρηση. Οι πατέντες ανεβάζουν το μυστικό σε ένα διαφορετικό επίπεδο. Η τεχνολογία πίσω από την πατέντα είναι δημόσια γνώση - πρέπει να είναι. Αυτό που κάνουν οι πατέντες είναι να αποτρέπουν άλλες εταιρείες που έχουν κάνει reverse-engineer τον κώδικα να χρησιμοποιήσουν αυτή τη νέα γνώση...Την ίδια ώρα, κάποιος άλλος που θέλει να ασχοληθεί με αυτόν τον κλάδο υποφέρει, όπως και οι άνθρωποι που ψάχνουν ένα διαγνωστικό τεστ για αυτές τις μορφές καρκίνου
Από τη μία, μας λέει ότι είναι "σωστό" πχ για την Google να κρατά μυστικο τον αλγόριθμο αναζήτησης της, αλλά από την άλλη προσπαθεί να "διαχωρίσει" τις πατέντες, που τάχα "ανήκουν σε ένα διαφορετικό επίπεδο".
Για τις πατέντες, παραδέχεται μόνος του ότι "αποτρέπουν άλλες εταιρείες που έχουν κάνει reverse-engineer τον κώδικα να χρησιμοποιήσουν αυτή τη νέα γνώση".
Το ίδιο όμως δεν κάνει και η Google όταν κρατά μυστικό τον αλγόριθμο αναζήτησης της;
Δηλαδή οι πατέντες απλά "προεκτείνουν"αυτό που ήδη γινόταν και γίνεται σε κάθε σύστημα ατομικής ιδιοκτησίας, καθιστώντας ατομική ιδιοκτησία κάποιου τα ολοένα και περισσότερα νέα τετράγωνα που δημιουργούνται/ανακαλύπτονται.
Η κάθε εταιρία όντως κρατά τα δικά της μυστικά (εξ ου και η βιομηχανική κατασκοπεία). Ο λόγος που κρατά μυστικά, είναι για να "πατεντάρει", δηλαδή για να κρατήσει για τον εαυτό της, ως ατομική ιδιοκτησία της, κάποιο κομμάτι γνώσης, κάποιο προϊόν, κτλ. Αυτό το κάνει για να αποτρέψει τους ανταγωνιστές της να την πιάσουν/ξεπεράσουν, για να διατηρήσει τη μονοπωλιακή της θέση στην αγορά ώστε να έχει τα μέγιστα δυνατά κέρδη, κτλ.
Για να το πούμε και πιο απλά, η κάθε εταιρία προσπαθεί να αποκτήσει την ιδιοκτησία σε ένα ή και περισσότερα τετράγωνα της Μονόπολυς, ώστε μετά να βγάζει κέρδος κάθε φορά που οι υπόλοιποι παίκτες θέλουν να το χρησιμοποιήσουν (κάτι που εξομοιώνεται στο επιτραπέζιο παιχνίδι με το να πέσει ένας παίκτης πάνω στο εκάστοτε τετράγωνο).
Αυτό μοιραία οδηγεί στην επικράτηση λίγων παικτών και στη χρεωκοπία όλων των άλλων. Το παιχνίδι της Μονόπολυς ξεκινά ωραία, αλλά μοιραία καταλήγει πάντα εκεί, και κάθε λίγο και λιγάκι θα έχουμε μια μεγάλη και μαζική "εκκαθάριση", με πολλούς παίχτες να οδηγούνται στην καταστροφή.
Όταν λοιπόν φτάνουμε στο "μονοπωλιακό στάδιο του καπιταλισμού", στο στάδιο όπου ένας-δυο παίκτες ελέγχουν σχεδόν όλα τα τετράγωνα, και οι υπόλοιποι ήδη έχουν αρχίσει να χρεωκοπούν, τότε περισσότερο από ποτέ προκύπτει η αναγκαιότητα να πάψουν τα τετράγωνα να είναι ατομική ιδιοκτησία κάποιου. Ο πλούτος όλων αυτών των τετραγώνων που υπάρχουν σήμερα φτάνει, άσε που όπως δείχνουν και οι πατέντες, αυτός ο τρόπος "παιξίματος" πλέον όχι απλά δεν ευνοεί την περαιτέρω ανάπτυξη, αλλά από πολλές απόψεις την περιορίζει, την πνίγει και την υποτάσσει στο κέρδος του μονοπωλιστή.
Ο καπιταλισμός, χρησιμοποιώντας ως κίνητρο το κέρδος, έδωσε όντως στην ανθρωπότητα θαυμαστά επιτεύγματα - πχ η Myriad Genetics βρήκε τώρα αυτά τα δύο γονίδια για τον καρκίνο, έχοντας προφανώς ως στόχο το κέρδος. Όμως, αυτή η μέθοδος σκέψης και δράσης έχει πλέον σαπίσει, και τυχόν συνέχιση της θα σημαίνει φτώχεια για τους περισσότερους, επανάληψη αυτού του φαύλου κύκλου, και πλέον μάλιστα χωρίς καν να μπορεί να υπάρξει περαιτέρω ανάπτυξη του παιχνιδιού παρά μόνο μέσω της καταστροφής και της φτώχειας αυτής.
Δείτε επίσης:
Eπίσης:
ReplyDeleteCommon Myths and Facts about Gene Patents - Myriad Genetics